Τα Μέσα Και Έξω Μουλιανά Του Δήμου Σητείας

 426245_292111337528623_1235912450_n


Το χωριό Έξω Μουλιανά ανήκει στο Δήμο Σητείας και βρίσκεται στο δρόμο που συνδέει τη Σητεία με τον Άγιο Νικόλαο και το Ηράκλειο. Έχει περίπου 350 κατοίκους ενώ κατά τη δεκαετία του 1940 είχε κοντά τους 1000 κατοίκους και 120 μαθητές στο Δημοτικό Σχολείο που τώρα έχει καταργηθεί και λειτουργεί ως πολιτιστικό και επιμορφωτικό κέντρο. 


Η ιστορία του χωριού ανάγεται στους βυζαντινούς χρόνους. Τοποθεσίες με την ονομασιά Σαρακίνα παραπέμπουν στην κατάκτηση της Κρήτης από τους Σαρακηνούς τον 8ο και 9ο αιώνα μ.Χ. Ακολουθούν τα χρόνια της Ενετοκρατίας με την πιθανή ονομασία του χωριού από τους αδελφούς Mouliani που έδωσαν το όνομα στα Μέσα και στα Έξω Μουλιανά. 


423975_292112154195208_657827186_n

417076_292112727528484_698842347_n


Στο χωριό μέσα σώζεται η παλαιότερη βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στο Πάνω Χωριό με βυζαντινές εικόνες και επιγραφές. Ο προστάτης άγιος έδινε παλαιότερα και την ονομασία του χωριού και τους κατοίκους ως Αγιοργίτες. 

Στο Πάνω Χωριό σώζονται και ενετικά κτίρια που λόγο της καλής κατασκευής τους χρησιμοποιήθηκαν ως δεξαμενή ύδρευσης του χωριού μετά την πρώτη γεώτρηση στη δεκαετία του '50. Σώζεται επίσης τουρκική κρήνη στην τοποθεσία Γουρνιά με αραβική επιγραφή που δυστυχώς έχει καταστραφεί. Στην Αγία Μαρίνα στο Κάτω Χωριό υπάρχει και λατινική επιγραφή. 

Σύμφωνα με αφηγήσεις των παλαιοτέρων κατοίκων στα Έξω Μουλιανά υπήρχε σημαντικός αριθμός κατοίκων τουρκικής καταγωγής. Στην πλατεία του χωριού με την ονομασία Πλατιά Στράτα υπήρχε μιναρές που κατεδαφίστηκε μετά την εξόντωση των Τούρκων από τους Κριτσώτες πολέμαρχους. Ο μεγαλοπρεπής ναός του Αγίου Γεωργίου δεσπόζει στο Κάτω Χωριό. 

huiohio

exo-mouliana02

417170_292110740862016_333807363_n

417992_292112924195131_1627748868_n

418008_292110637528693_1561884654_n

418264_292111927528564_896522131_n

418385_292112860861804_1045739179_n

419329_292110704195353_759110568_n

419400_292111484195275_57227857_n

085

419458_292112600861830_1724620650_n

419850_292110820862008_1010357521_n

420613_292113164195107_1014915784_n

421111_292112290861861_1475766467_n

Στην περιοχή του χωριού βρίσκεται η περιοχή του Λαχανά με το ονομαστό πετρόχτιστο γεφύρι .Από το σημείο αυτό αρχίζει η κατάβαση προς τους καταρράκτες του Ρίχτη μέσα από μια ρεματιά ιδιαίτερου φυσικού κάλλους. 

Η διαδρομή διαρκεί 3 ώρες και καταλήγει στους καταρράκτες και στην ακτή του Ρίκτη. Ο επισκέπτης του χωριού έχει πρόσβαση και στην παραλία του Ρίχτη με αυτοκίνητο. 

 8869439_orig

 Το τοξωτό γεφύρι στην τοποθεσία Λαχανά που βρίσκονταν τα περισσότερα περιβόλια του χωριού προκαλεί και σήμερα τον θαυμασμό για την αρτιότητα της κατασκευής και την αρχιτεκτονική του. 

Έχει κτιστεί με πελεκητές πέτρες που έχουν μεταφερθεί από άλλη περιοχή με θαυμάσια συναρμογή ώστε να αντέξει σε μια ιστορική πλημμύρα που πρέπει να έγινε στις αρχές του 20ου αιώνα η λεγόμενη και σύγκλιση του Μάη. 

Σύμφωνα με μαρτυρίες των παλαιοτέρων κατοίκων ξεριζώθηκαν πλατάνια και οι κορμοί τους έφραξαν το γεφύρι και τα νερά το υπερκάλυψαν χωρίς να το παρασύρουν.

835850_orig

Στο ερώτημα πότε και γιατί κτίστηκε αυτό το γεφύρι η απάντηση είναι ότι εξυπηρετούσε την παλαιότερη οδική πρόσβαση των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής με την πόλη της Σητείας. 

Φέρεται να κτίσθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα για να διευκολύνει τη διάβαση σε περιόδους πλημμυρών λόγω του μεγάλου όγκου νερού που συγκεντρώνεται από την απορροή των βροχοπτώσεων από τα γύρο βουνά και ιδιαίτερα από την Κεφάλα που καλύπτει τεράστιες εκτάσεις. 

GEFYRA%2BLAXANA

Από τις διηγήσεις των παλαιοτέρων ο μάστορας που έκτισε το γεφύρι καταγόταν από τα Μέσα Μουλιανά και η χρηματοδότησή του θά έγινε επί Κρητικής Πολιτείας ενώ ήταν ακόμη στην Κρήτη οι Τούρκοι. 

Με την ανταλλαγή των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας 1922-24,οι Τούρκοι κάτοικοι του χωριού Έξω Μουλιανών συγκεντρώθηκαν βίαια από Έλληνες οπλαρχηγούς καταγόμενους από την Κρητσά με την υπόσχεση ότι θα τους πάνε στη Σητεία μέσα από τον τότε μοναδικό δρόμο που περνούσε από τη γέφυρα του Λαχανά, όμως μόλις πέρασαν από τη θέα του χωριού και κατηφόριζαν προς της γέφυρα τους εξόντωσαν όλους και γλύτωσε μόνο μια μικρή τουρκοπούλα που την βάπτισε και την παντρεύτηκε ο χωριανός μας ο Σκαρβελάκης (Σκανδάλης) και αποκαλούνταν από τους χωριανούς Τουρκο-Μαρία. 

Τα οστά των σφαγιασθέντων βρίσκονται ακόμα στα χωράφια της πλαγιάς κοντά στη γέφυρα του Λαχανά.
     
 9368758_orig

 Ο δρόμος που οδηγεί από τη γέφυρα του Λαχανά στη Σητεία παλαιότερα ήταν πολυσύχναστος Στην περιοχή γύρο από τη Γέφυρα καλλιεργούνταν κιτριές και τα κίτρα μεταφέρονταν με μουλάρια στο λιμάνι της Σητείας .Ο δρόμος αυτός περνούσε από το Χαμαίζι και την Σκοπή και η διαδρομή με τα ζώα διαρκούσε 4 με 5 ώρες. 

Ο δρόμος  προ-υπήρχε της γέφυρας και σύμφωνα με την παράδοση από αυτόν περνούσε ο ποιητής του Ερωτόκριτου Βιτσένζος Κορνάρος για να επισκεφτεί τη γιαγιά του στη Σφάκα, από το Πισκοκέφαλο που ήταν το τόπος κατοικίας του. Λένε δε ότι καθόταν κάτω από τον ίσκιο των πλατάνων στη θέση της σημερινής γέφυρας και πιο πάνω στου γερο-Αλή την κουφάλα για να ξεκουραστεί και εμπνευστεί την πλοκή του έργου του.

2

Το χωριό έχει πολύ μεγάλη αγροτική και κτηνοτροφική περιοχή που εκτείνεται από την Κεφάλα μέχρι του Ρίχτη στη βόρεια ακτογραμμή της Κρήτης. Σήμερα παράγει κατά μέσο όρο 250 τόνους ελαιολάδου κατ' έτος. Παλαιότερα παρήγαγε κρασί και σταφίδα, ενώ τώρα απέμεινε η παραγωγή ρακής.

421193_292113524195071_494683348_n

421626_292111087528648_1406324256_n

422523_292111750861915_2046783162_n

422618_292112434195180_389855391_n

Τα Μέσα Μουλιανά Είναι λίγο μετά τα Έξω Μουλιανά. Απέχουν γύρω στα 19 χλμ. δυτικά από την Σητεία. Στο ίδιο Κοινοτικό Διαμέρισμα υπάγεται και ο συνοικισμός Καλαυρός. Στην Βενετσιάνικη απογραφή του 1583 γράφεται Messa Mugliana και είχε 458 κατοίκους.

Είναι σπουδαία αρχαιολογική περιοχή με πλήθος ευρημάτων. Στην τοποθεσία Σελλάδες το 1903 ο Στ. Ξανθουδίδης ανέσκαψε δύο Μινωικούς θολωτούς τάφους της υστερομινωικής εποχής με συνέχεια ταφών και κατά την πρωτογεωμετρική εποχή. Στον πρώτο τάφο παρατηρούνται και τα δυό συστήματα ταφής και της καύσεως και του ενταφιασμού που είναι χαρακτηριστικό της πρωτογεωμετρικής εποχής.

423188_292110164195407_1925766700_n

423629_292111400861950_1404174253_n

424403_292113427528414_863090565_n

424574_292112820861808_249735286_n

Μεταξύ των ευρημάτων ήταν χρυσή ποσωπίδα, ψευδόστομοι αμφορείς, πήλινα και χάλκινα αγγεία, ξίφη, χάλκινη πόρπη. Πολύ σημαντικός είναι ο κωδωνόσχημος πρωτογεωμετρικός κρατήρας στον οποίο από την μία πλευρά εικονίζεται ένας κυνηγός που θηρεύει δύο αγρίμια - προφανώς γίδες άγριες - και στην άλλη η πρώτη γνωστή στην Κρήτη απεικόνιση έφιππου άνδρα. Στην ίδια τοποθεσία έχει εντοπιστεί Μινωικός οικισμός ενώ επίσης μινωϊκά ευρήματα προέρχονται από τις θέσεις Βουρλιά (θολωτός τάφος), Γούβες και Ελληνικά ή Πύργος.

Στην παλιά εκκλησία της Αγίας Τριάδας στο κεντρικό κλίτος διακρίνονται υπολείμματα τοιχογραφιών. Στο σπήλαιο Κρυφός Σπήλιος υπάρχουν ενδείξεις κατοικήσεως της υστερομινωικής εποχής. Για την ετυμολογία του ονόματος του χωριού βλέπε Μουλιανά Έξω. Στο κέντρο του χωριού υπάρχει μιά θαυμάσια περίοπτη οθωμανική κρήνη σε πολύ καλή διατήρηση.

425991_292111207528636_1689937020_n

426245_292111337528623_1235912450_n

426791_292111674195256_30179572_n

427137_292111587528598_2066715209_n

429878_292111820861908_2122705609_n

430007_292110987528658_2126135971_n

430599_292113054195118_532105533_n

430744_292112227528534_48753754_n

431555_292111254195298_415410196_n

432123_292112027528554_1340997404_n

432127_292110287528728_1872340304_n

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου