Η λογοτεχνική παραγωγή της Κρήτης κατά τη διάρκεια της Βενετοκρατίας είναι πολύ αξιόλογη και σημαντική για την μετέπειτα πορεία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Όπως και όλη η καθαρά λογοτεχνική παραγωγή της ίδιας περιόδου στην Ελλάδα, είναι αποκλειστικά έμμετρη.
Η πλούσια παραγωγή οφείλεται στην οικονομική και πνευματική ανάπτυξη που παρατηρήθηκε στην Κρήτη κατά την περίοδο της βενετοκρατίας. Η ειρηνική διαβίωση και η επαφή με έναν ανεπτυγμένο πνευματικά και πολιτιστικά λαό ήταν οι παράγοντες που συνετέλεσαν στην άνθηση της παιδείας και των γραμμάτων και στην εμφάνιση αξιόλογης λογοτεχνικής παραγωγής.
Η λογοτεχνική παραγωγή χωρίζεται σε δύο περιόδους. Η πρώτη ξεκινά από τα μέσα του 14ου αι. και καταλήγει στο 1590 περίπου. Ονομάζεται «περίοδος της προετοιμασίας», γιατί η παραγωγή ακόμα δεν διαφοροποιείται αισθητά από τη βυζαντινή παράδοση και τη δυτική λογοτεχνία του Μεσαίωνα. Η δεύτερη, 1590-1669 (άλωση της Κρήτης από τους Οθωμανούς), είναι η περίοδος της ακμής, με φανερή την επίδραση της λογοτεχνίας της ιταλικής αναγέννησης.
Περίοδος της προετοιμασίας
Ξεκινά με τα ποιήματα του Στέφανου Σαχλίκη (1330-1391 περίπου). Τα ποιήματα της περιόδου μπορούν γενικά να διακριθούν στις εξής κατηγορίες: Διδακτικά και Θρησκευτικά, Σατιρικά-Χιουμοριστικά, Ερωτικά και Ιστορικά. Η γλώσσα των ποιημάτων είναι δημώδης, ανάμικτη με λόγια στοιχεία και λιγότερα ιδιωματικά και στιχουργική μορφή τους είναι ιαμβικός δεκαπεντασύλλαβος ομοιοκατάληκτος στίχος
Διδακτικά και θρησκευτικά
Ο πρώτος εκπρόσωπος του είδους αυτού είναι ο Λεονάρδος Ντελαπόρτας (1330 περ. -1419/1420). Καταγόταν από οικογένεια εμπόρων και είχε αξιόλογη μόρφωση. Έγραψε 4 εκτενή ποιήματα: Ερωτήματα και αποκρίσεις Ξένου και Αληθείας, Λόγος περί ανταποδόσεως και Υπομνηστικόν, Στίχοι θρηνητικοί εις τον Επιτάφιον θρήνον, Λόγοι παρακλητικοί προς τον Χριστόν και την Θεοτόκον. Θρησκευτικού και ηθικοδιδακτικού περιεχομένου ποιήματα έγραψε και ο βενετικής καταγωγής Μαρίνος Φαλιέρος (1397-1474).
Τα διδακτικά του έργα είναι η Ρίμα παρηγορητική, στο οποίο παρηγορεί έναν φίλο που έχασε την οικογένεια και την περιουσία του, και οι Λόγοι διδακτικοί του πατρός προς τον υιόν, με συμβουλές για την οικογενειακή ζωή βασισμένες στην χριστιανική διδασκαλία. Θρησκευτικού περιεχομένου είναι το έργο του Θρήνος εις τα Πάθη και την Σταύρωσιν του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού. Θρησκευτικό θρήνο έγραψε και ο Ιωάννης Πλουσιαδηνός (1439-1500 περίπου), τον Θρήνο της Θεοτόκου για τα πάθη στου Χριστού.
Στην κατηγορία των διδακτικών ποιημάτων εντάσσεται η Ρίμα θρηνητική εις τον πιστόν και ακόρεστον Άδη του Ιωάννη Πικατόρου, που αφηγείται την κατάβαση και περιήγηση του ήρωα στον Κάτω Κόσμο. Ανάλογη θεματολογία έχει και το πιο γνωστό και αξιόλογο από τα έργα της πρώιμης περιόδου, ο Απόκοπος του Μπεργαδή, που εκδόθηκε πρώτη φορά το 1509 και έκτοτε έγινε ένα από τα δημοφιλέστερα έργα της Τουρκοκρατίας και εκδόθηκε περισσότερες από 10 φορές, όμως το συγκεκριμένο έργο θεωρείται ότι δεν έχει ηθικοδιδακτική διάθεση[1]. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η απόπειρα έμμετρης διασκευής των βιβλίων Γένεση και Έξοδος της Παλαιάς Διαθήκης από τον Γεώργιο Χούμνο: Η Κοσμογέννησις.
Σατιρικά έργα
Σατιρικό περιεχόμενο έχουν τα έργα του Στέφανου Σαχλίκη, που σύμφωνα με τις νεότερες έρευνες γεννήθηκε το 1331 και όχι στον 15ο αι., όπως πιστευόταν παλιότερα, και καταγόταν από εύπορη αστική οικογένεια του Ηρακλείου. Μετά τον λοιμό του 1348 έχασε όλα τα μέλη της οικογένειάς του και κληρονόμησε μια τεράστια περιουσία, μεγάλο μέρος της οποίας ξόδεψε με την άστατη ζωή του και τελικά κατέληξε στην φυλακή. Μετά την αποφυλάκισή του εργάστηκε ως δικηγόρος.
Η πολυτάραχη ζωή του περιγράφεται στο τελευταίο ποίημά του, Αφήγησις παράξενος του ταπεινού Σαχλίκη, όπου διεκτραγωγούνται τα δεινά της ζωής του. Τα άλλα ποιήματά του έχουν διάθεση κυρίως σατιρική και χιουμοριστική. Σε αυτά διακωμωδεί τη ζωή του στην φυλακή και σατιρίζει τις «πολιτικές» (πόρνες), μία εκ των οποίων κατηγορεί ότι τον έστειλε στην φυλακή με άδικη μήνυση.
Άλλα σατιρικά και χιουμοριστικά έργα ανωνύμων είναι τα Συναξάριον των ευγενικών γυναικών και τιμιωτάτων αρχόντισσων, Έπαινος των γυναικών (σε οκτασύλλαβους ομοιοκατάληκτους στίχους) και Θρήνος του Φαλίδου του πτωχού (σε επτασύλλαβους και οκτασύλλαβους ομοιοκατάληκτους στίχους). Χιουμοριστικό περιεχόμενο με πρωταγωνιστές ζώα έχουν και τα ανώνυμα ποιήματα Γαδάρου, Λύκου κι Αλουπούς διήγησις ωραία, διασκευή του υστεροβυζαντινού Συναξαρίου του τετιμημένου γαϊδάρου και Ο κάτης και οι ποντικοί.
Χειρόγραφο από το Ερωτικόν ενύπνιον του Μαρίνου Φαλιέρου
Ερωτικά έργα
Ερωτικά ποιήματα όπως τα αντίστοιχα Ερωτοπαίγνια της Ρόδου ή τα Κυπριακά ερωτικά ποιήματα δεν γράφτηκαν στην Κρήτη. Τα μόνα δείγματα με ερωτικό περιεχόμενο είναι δύο έργα του Μαρίνου Φαλιέρου, Ιστορία και Όνειρο και Ερωτικόν ενύπνιον, που ακολουθούν την δυτική παράδοση των κειμένων που αφηγούνται ερωτικά όνειρα, και η ανώνυμη Ριμάδα κόρης και νιού.
Η πρώτη σελίδα της δεύτερης έκδοσης του Απόκοπου
Ιστορικά έργα
Ιστορικό περιεχόμενο έχουν τα αφηγηματικά στιχουργήματα Συμφορά της Κρήτης του Μανόλη Σκλάβου και το ανώνυμο Το τραγούδι της Φιαγκούσας, που αναφέρονται στον σεισμό που έπληξε την Κρήτη στις 29 Μαΐου 1508. Μεταγενέστερο ιστορικό ποίημα είναι η Μάλτας πολιορκία του Αντώνιου Αχέλη που περιγράφει την πολιορκία της Μάλτας από τους Τούρκους το 1565 και βασίζεται σε ξένο πρότυπο.
Περίοδος της ακμής
Η περίοδος της ακμής της Κρητικής λογοτεχνίας τοποποθετείται στα τέλη του 16ου αι. μέχρι την κατάληψη της Κρήτης από τους Οθωμανούς, το 1669. Η πλούσια λογοτεχνική παραγωγή σχετίζεται άμεσα με την κοινωνική, οικονομική και πνευματική άνθηση που σημειώθηκε στο νησί κατά τα τέλη του 16ου αι., όταν έπαψαν οι Οθωμανικές εισβολές και τα επαναστατικά κινήματα των κατοίκων. Παράλληλα, η κατάργηση του φεουδαρχικού συστήματος και η οικονομική ανάπτυξη της αστικής τάξης διευκόλυναν την πνευματική εξέλιξη και την δημιουργία αξιόλογης πνευματικής κίνησης. Επίκεντρο της πνευματικής ζωής ήταν οι «Ακαδημίες» που ίδρυαν διανοούμενοι που προέρχονταν από τις τάξεις των αστών ή των ευγενών. Τα μέλη των Ακαδημιών οργάνωναν συγκεντρώσεις στις οποίες απαγγέλλονταν ποιήματα ή ανεβάζονταν θεατρικές παραστάσεις.
Το βασικό χαρακτηριστικό της περιόδου της ακμής είναι η ανάπτυξη του θεατρικού λόγου: τα περισσότερα έργα είναι δραματικά, με εξαίρεση τον Ερωτόκριτο που είναι έμμετρη μυθιστορία και την Βοσκοπούλα, που είναι ποιμενικό ειδύλλιο.
Τα έργα αυτά ακολουθούν κυρίως ιταλικά πρότυπα, με αρκετή όμως ελευθερία στην διασκευή και κάποιες φορές ανώτερη ποιότητα από τα πρότυπα. Η γλώσσα που χρησιμοποιείται είναι το κρητικό ιδίωμα, που καλλιεργείται και εξυψώνεται σε λογοτεχνική γλώσσα.
<===---+---=
Το εξώφυλλο της έκδοσης της Ερωφίλης του 1637
Εξώφυλλο της έκδοσης του Βασιλεύς ο Ροδολίνος, 1647
Τραγωδίες
Αναμφίβολα κρητικές είναι οι δύο τραγωδίες Ερωφίλη και Βασιλεύς ο Ροδολίνος, ενώ η τραγωδία Ζήνων, που παλαιότερα εθεωρείτο αμιγώς κρητικό έργο, σύμφωνα με τις τελευταίες έρευνες, παράλληλα με κρητικά ιδιωματικά στοιχεία και επίδραση από την κρητική δραματουργία έχει άφθονα επτανησιακά ιδιωματικά στοιχεία και είχε παρασταθεί στα Επτάνησα. Μορφολογικά οι τραγωδίες ακολουθούν την ίδια δομή: πρόλογος, πέντε πράξεις και χορικά, ενώ η Ερωφίλη έχει και ιντερμέδια. Εκτός όμως από την κοινή δομή, οι τραγωδίες διαφέρουν ως προς τα τεχνοτροπικά χαρακτηριστικά τους: η Ερωφίλη και ο Ροδολίνος είναι κλασικιστικές τραγωδίες, ενώ ο Ζήνων μπαρόκ δράμα. Κυρίως χρησιμοποιείται ο ιαμβικός δεκαπεντασύλλαβος ομοιοκατάληκτος στίχος με εξαίρεση τα ιντερμέδια και τα χορικά όπου χρησιμοποιούνται άλλα μέτρα, όπως ο ενδεκασύλλαβος.
Βασιλεύς ο Ροδολίνος
Η τραγωδία Βασιλεύς ο Ροδολίνος είναι έργο του ποιητή Ιωάννη Ανδρέα Τρώιλου, που καταγόταν από αστική οικογένεια του Ρεθύμνου. Τυπώθηκε για πρώτη φορά στην Βενετία το 1647 και βασίζεται στο έργο του Τορκουάτο Τάσο Il Re Torrismondo, με διαφοροποιήσεις όμως στην δομή (μείωση του αριθμού των σκηνών) και στο περιεχόμενο (αλλαγή των ονομάτων, διαφορετικό περιεχόμενο των χορικών, κατάργηση κάποιων περιστατικών). Πρωταγωιστές του έργου είναι ο βασιλιάς της Περσίας Τρωσίλος και ο φίλος του βασιλιάς της Μέμφιδας Ροδολίνος. Ο Ροδολίνος αναλαμβάνει να τελέσει εικονικό γάμο με την Αρετούσα, κόρη του βασιλιά της Καρχηδόνας, και στην συνέχεια να την παραδώσει στον Τρωσίλο ο οποίος την αγαπά αλλά δεν μπορεί να την παντρευτεί γιατί ο πατέρας της δεν το επιτρέπει. Όμως η Αρετούσα ερωτεύεται τον Ροδολίνο και, όταν αυτός της αποκαλύπτει την αλήθεια και της ζητά να παντρευτεί τον φίλο του, εκείνη αυτοκτονεί με δηλητήριο και ο Ροδολίνος με το σπαθί του, ενώ προηγουμένως έχει στείλει γράμμα στον Τρωσίλο, με το οποίο τον ενημερώνει για το τι έχει συμβεί. Μετά την ανάγνωση της επιστολής αυτοκτονεί και ο Τρωσίλος.
Η τραγωδία είναι γραμμένη σε δεκαπεντασύλλαβο στίχο εκτός από τα χορικά, όπου χρησιμοποιείται ο ενδεκασύλλαβος. Τρία από τα χορικά είναι σονέτα, τα δεύτερα σονέτα της ελληνικής λογοτεχνίας μετά από αυτά των κυπριακών ερωτικών ποιημάτων. Είναι η πιο αδύναμη από δραματουργικής απόψης τραγωδία του κρητικού θεάτρου, έχει όμως πολλές ποιητικές αρετές.
Ερωφίλη
Ζήνων
Η τραγωδία Ζήνων, αγνώστου συγγραφέα, σώζεται στο χειρόγραφο της Μαρκιανής Βιβλιοθήκης της Βενετίας Ms. Gr. cl. XI cod. 19= 1394, που περιείχε και άλλα κρητικά θεατρικά έργα. Αυτό οδήγησε τους φιλολόγους του να θεωρήσουν το έργο κρητικό και να αγνοήσουν τα επτανησιακά ιδιωματικά στοιχεία. Όπως όμως απέδειξε ο Σπ. Ευαγγελάτος και αποδέχτηκαν οι τελευταίοι εκδότες του έργου[2], υπάρχουν αρκετά επτανησιακά στοιχεία που δεν μπορούν να αποδοθούν απλώς σε παρεμβάσεις του αντιγραφέα του χειρογράφου και επιπλέον ο πρόλογος του έργου δίνει την πληροφορία ότι παραστάθηκε στην Ζάκυνθο το 1683. Επειδή όμως η επίδραση της κρητικής δραματουργίας είναι έντονη, είναι πιθανό το έργο να γράφτηκε από κρητικό συγγραφέα που είχε καταφύγει στα Επτάνησα μετά την άλωση της Κρήτης από τους Οθωμανούς, γι' αυτό και οι τελευταίοι εκδότες της τραγωδίας την ονομάζουν «κρητοεπτανησιακή».[3].
Ο Ζήνων είναι μια μπαρόκ τραγωδία που βασίζεται στο δημοφιλές τότε λατινικό έργο Zeno του Ιησουίτη μοναχού Joseph Simo ή Simons (1565-1671), που παραστάθηκε το 1631 και εκδόθηκε το 1648 και αναφέρεται στον βυζαντινό αυτοκράτορα Ζήνωνα (474-91), τα εγκλήματα που διέπραξε για να ανέβει και να διατηρηθεί στον θρόνο και την τελική τιμωρία του. Αν και από στιχουργική και λογοτεχνική άποψη υστερεί σε σχέση με τις άλλες δύο κρητικές τραγωδίες, έχει περισσότερες θεατρικές και σκηνικές αρετές, που οφείλονται και στις παρεμβάσεις του αγνώστου συγγραφέα στο λατινικό πρότυπο, από το οποίο έχουν αφαιρεθεί σκηνές που επιβραδύνουν την πλοκή.
Κωμωδίες
Κρητικές κωμωδίες σώζονται επίσης τρεις, ο Κατζούρμπος του Χορτάτση, ο Στάθης, ανωνύμου και ο Φορτουνάτος, του Μάρκου Αντώνιου Φόσκολου. Παραστάσεις κωμωδιών γίνονταν τακτικά τις Απόκριες, σύμφωνα με μαρτυρίες της εποχής. Κοινό χαρακτηριστικό τους είναι η σχεδόν σύγχρονη θεματολογία, οι ήρωες που προέρχονται από μεσαία στρώματα των αστικών τάξεων, η τήρηση της ενότητας του χρόνου (η δράση διαρκεί μία ημέρα) και ο δεκαπεντασύλλαβος ομοιοκατάληκτος στίχος.
<===---+---===>
Σελίδα του χειρογράφου του Στάθη
Στάθης
Ο Στάθης είναι κωμωδία ανωνύμου συγγραφέα που χρονολογείται στα τέλη του 16ου ή στις αρχές του 17ου αι. και πιθανολογείται ότι είναι έργο του Χορτάτση. Σώζεται σε ένα μόνο χειρόγραφο αλλά με πολλές περικοπές που συχνά εμποδίζουν την κατανόηση του κειμένου. Όπως έχει αποκατασταθεί η υπόθεση του έργου από τους φιλολόγους, αποδεικνύεται ότι ο Στάθης ακολουθεί τα τυπικά μοτίβα των άλλων κωμωδιών, δηλαδή την ιστορία ερωτευμένων ζευγαριών που θέλουν να παντρευτούν αλλά ο γάμος τους εμποδίζεται εξαιτίας διαφόρων περίπλοκων περιστατικών. Στην κωμωδία πρωταγωνιστούν οι νέοι Χρύσιππος και Πάμφιλος, Φαίδρα και Λαμπρούσα και οι γονείς τους. Ο Χρύσιππος θέλει να παντρευτεί την Λαμπρούσα και ο Πάμφιλος είναι ερωτευμένος με την Φαίδρα, η οποία όμως αγαπά τον Χρύσιππο. Μετά από διάφορες παρεξηγήσεις και άλλα εμπόδια αποκαλύπτεται ότι ο Χρύσιππος είναι ο χαμένος γιός του Στάθη (πατέρα της Φαίδρας) και έτσι το έργο τελειώνει με την προετοιμασία των γάμων της Χρύσιππου με την Λαμπρούσα και της Φαίδρας με τον Πάμφιλο. Η πλοκή του Στάθη είναι πιο σύνθετη από των άλλων κωμωδιών, διαθέτει όμως και άφθονα λυρικά στοιχεία.
Φορτουνάτος
Ο Φορτουνάτος είναι κωμωδία του Μάρκου Αντώνιου Φόσκολου, που γεννήθηκε περίπου στα 1597 και πέθανε το 1662. Ήταν γόνος εξελληνισμένης βενετικής οικογένειας, διατηρούσε όμως το καθολικό θρήσκευμα. Η κωμωδία γράφτηκε κατά την διάρκεια της πολιορκίας του Ηρακλείου, γύρω στα 1655.
Ο Φορτουνάτος έχει κοινή δομή με τις άλλες κρητικές κωμωδίες: ο Φορτουνάτος θέλει να παντρευτεί την Πετρονέλα αλλά ο γάμος τους εμποδίζεται από τα σχέδια της μητέρας της Πετρονέλας, που θέλει να την παντρέψει με έναν πλούσιο γιατρό. Στο τέλος αποκαλύπτεται ότι ο Φορτουνάτος είναι ο χαμένος γιος αυτού του γιατρού και τελικά το νεαρό ζευγάρι παντρεύεται. Η πλοκή του έργου είναι απλούστερη από τον Κατζούρμπο και τον Στάθη και η έμφαση δεν δίνεται στην ερωτική ιστορία ή το στοιχείο της φάρσας, αλλά στο ηθικό δίδαγμα για την Τύχη, χωρίς να λείπουν όμως και κωμικές σκηνές με βωμολοχικό χιούμορ.
Κατζούρμπος
Δείτε Γεώργιος Χορτάτσης#Κατζούρμπος
Ιντερμέδια
Τα ιντερμέδια, από την ιταλική λέξη intermedio και intermezzo ήταν σύντομα δραματικά κείμενα που παίζονταν κατά την διάρκεια των διαλειμμάτων των παραστάσεων θεατρικών έργων. Σώζονται 18 ιντερμέδια του κρητικού θεάτρου. Τα τέσσερα από αυτά ανήκουν στην Ερωφίλη, ενώ τα υπόλοιπα βρέθηκαν στα χειρόγραφα των κωμωδιών και της Πανώριας. Τα ιντερμέδια της Ερωφίλης βασίζονται στο Gerusalemme liberata (Απελευθερωμένη Ιερουσαλήμ του Τορκουάτο Τάσσο, τα οκτώ ιντερμέδια της Πανώριας και του Κατζούρμπου έχουν μυθολογικά θέματα προέρχονται από τις Μεταμορφώσεις του Οβιδίου του Giovan Andrea dell' Anguillara εκτός από δύο που βασίζονται στην Απελευθερωμένη Ιερουσαλήμ, από τα δύο ιντερμέδια του Στάθη το ένα έχει άγνωστη πηγή και εμπνέεται από μάχες Ελλήνων και Τούρκων και το άλλο εμπνέεται από τον Τρωικό πόλεμο, ενώ τα τέσσερα ιντερμέδια του Φορτουνάτου προέρχονται από το Adone του G. B. Marino και την Αινειάδα.
Ποιμενική ποίηση
Σώζονται δύο ποιμενικά δράματα, η Πανώρια του Χορτάτση και ο Πιστικός Βοσκός, ανώνυμη διασκευή του ιταλικού Pastor Fido, και το ποιμενικό ειδύλλιο η Βοσκοπούλα. Ποιμενικό χαρακτήρα έχει όμως και ένα μέρος του Ερωτόκριτου, η αφήγηση του Χαρίδημου, βασιλιά της Γόρτυνας, για το πώς σκότωσε κατά λάθος την γυναίκα του στην Ίδα, ενώ υπάρχει και ένα ιταλικό έργο με βουκολικό χαρακτήρα, η Amorosa fede, του Αντώνιου Πάντιμου.
Η Βοσκοπούλα
Η Βοσκοπούλα είναι έργο ανωνύμου συγγραφέα που τυπώθηκε για πρώτη φορά το 1627 στην Βενετία, με δαπάνες ενός κρητικού, του Νικολάου Δρυμητινού, όπως πληροφορούμαστε από έναν άτεχνο επίλογο που έχει προσθέσει ο ίδιος. Αποτελείται από 476 ενδεκασύλλαβους ομοιοκατάληκτους στίχους χωρισμένους σε 119 τετράστιχες στροφές. Το έργο αφηγείται την τυχαία συνάντηση και τον κεραυνοβόλο έρωτα ενός βοσκού και μιας πολύ όμορφης βοσκοπούλας. Το ζευγάρι έζησε λίγες ευτυχισμένες μέρες και αποχωρίστηκε όταν θα επέστρεφε ο πατέρας της κοπέλας. Ο βοσκός τής υποσχέθηκε ότι θα επιστρέψει σε ένα μήνα, αρρώστησε όμως και δεν μπόρεσε να εκπληρώσει την υπόσχεσή του εγκαίρως. Όταν, μετά από καιρό, επέστρεψε, βρήκε μόνο τον πατέρα της κοπέλας, ο οποίος του εξήγησε ότι η βοσκοπούλα αρρώστησε και πέθανε από την στενοχώρια, επειδή πίστεψε ότι ο αγαπημένος της την ξέχασε.
Στο έργο απαντώνται όλα τα μοτίβα της «αρκαδικής ποίησης», όπως οι ειδυλλιακές περιγραφές που δεν αντιστοιχούν με το φυσικό τοπίο της Κρήτης. Η γλώσσα είναι η κρητική διάλεκτος όπως αυτή είχε διαμορφωθεί στην περίοδο της ακμής και όχι η μεσαιωνική γλώσσα των κειμένων της περιόδου της προετοιμασίας. Γι' αυτόν τον λόγο υποθέτουμε ότι το έργο είχε γραφτεί στα τέλη του 16ου αι. ή στις αρχές του 17ου. και πιθανότατα αρκετά πριν την πρώτη έντυπη έκδοση, το 1627, όπως μπορούμε να συμπεράνουμε από την πληροφορία του Δρυμητινού ότι ήδη τότε το ποίημα είχε γίνει δημοφιλές και υπήρχαν πολλά χειρόγραφἀ του. Το έργο αγαπήθηκε πολύ και κυκλοφορούσε σε πολλές χειρόγραφες και έντυπες εκδόσεις, όχι μόνο στην Κρήτη, αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Τραγουδήθηκε πολύ και σε διάφορες προφορικές παραλλαγές, και γι' αυτόν τον λόγο πιστευόταν παλιότερα ότι ήταν λαϊκό έργο.
Η Πανώρια
Δείτε Γεώργιος Χορτάτσης#Πανώρια
Ο πιστικός βοσκός
Το έργο Ο πιστικός βοσκός είναι απόδοση στο κρητικό ιδίωμα του ιταλικού έργου Il Pastor Fido του Giambattista Guarini. Το κρητικό έργο δεν σώζεται ολόκληρο, ενώ επιπλέον ο μεταφραστής έχει κάνει τροποποιήσεις σε σχέση με το πρωτότυπο, όπως αφαίρεση κάποιων σκηνών και αλλαγές ονομάτων (για παράδειγμα η ηρωίδα Amarilli ονομάζεται Ερωπρικούσα).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου