Η Μέση του Δήμου Ρεθύμνης

 Η Μέση είναι χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητος του Δήμου Ρεθύμνης στην Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνης της Κρήτης. Βρίσκεται 13 χλμ. ανατολικά από το Ρέθυμνο, σε υψόμετρο 220 μ.

Στην περιφέρεια του χωριού έχουν εντοπιστεί διάσπαρτοι μινωικοί τάφοι της υστερομινωικής περιόδου. Στη θέση Λίσματα, βορειοδυτικά του χωριού, εντοπίστηκαν δύο ασύλητοι λαξευτοί θαλαμοειδείς τάφοι της ΥΜΙΙΙ, οι οποίοι όμως είχαν σχεδόν καταστραφεί ολοκληρωτικά από την άρωση του χώματος. 

Μέσα στους τάφους βρέθηκαν λάρνακες, αγγεία, κύπελλα και χάντρες. Τάφοι βρέθηκαν επίσης στη θέση Φωκιανά, όπου ο Άρθουρ Έβανς αναφέρει ότι βρέθηκε μια σαρκοφάγος,Αέρας και Μουρνιανή.Στη θέση Σελλί έχουν βρεθεί κατάλοιπα μικρού μινωικού οικισμού.

Είναι πιθανόν το χωριό να ήταν έδρα βυζαντινής επισκοπής και να πήρε το όνομά του από το γεγονός ότι βρισκόταν ανάμεσα στις επισκοπές Μυλοποτάμου και Καλαμώνος. ο χωριό αναφέρεται από τον Φραντσέσκο Μπαρότσι το 1577 ως Messi. 

Στην ενετική απογραφή του 1583 από Καστροφύλακα αναφέρεται ως Messi με 114 κατοίκους και ο Φραντσέσκο Μπαζιλικάτα το 1630 ως Messi Στην απογραφή η οποία διενεργήθηκε το 1834 από τους Αιγυπτίους, απογράφεται μαζί με άλλα χώρια της περιοχής, με συνολικό πληθυσμό 50 χριστιανικές και 180 τουρκικές οικογένειες. 

Ο Εμμανουήλ Λαμπρινάκης αναφέρει ότι στη Μέση οι Οθωμανοί τουφέκισαν αγωνιστές που είχαν συμμετάσχει στη μάχη στο Αρκάδι, το 1866.

Στην απογραφή του 1881 υπαγόταν στον δήμο Αμνάτου και είχε 202 χριστιανούς και 5 Τούρκους κατοίκους. Στην απογραφή του 1900 υπάγεται στον ίδιο δήμο, ο οποίος είχε μετονομαστεί σε δήμο Αρκαδίου, και είχε 246 κατοίκους.

Το 1925, η Μέση ορίστηκε έδρα ομώνυμης κοινότητας στην Επαρχία Ρεθύμνης, και με την Καποδιστριακή διοικητική διαίρεση προσαρτήθηκε στον Δήμο Αρκαδίου.

Ο καθεδρικός ναός του χωριού είναι αφιερωμένος στο Γενέσιο του Αγίου Ιωάννη και στο εσωτερικό του υπάρχουν εικόνες του 19ου αιώνα. Ο νεκροταφικός ναός είναι αφιερωμένος στον Άγιο Γεώργιο. Άλλοι ναοί στην περιφέρεια του χωριού περιλαμβάνουν τους Aγία Kυριακή και Άγιοι Tεσσαράκοντα Mάρτυρες.

Νοτιοανατολικά του χωριού υπάρχει σπήλαιο γνωστό ως Κιουμπρά, όπου βρίσκεται μνημείο πεσόντων για τη μάχη που δόθηκε σε εκείνη τη θέση ανάμεσα σε αντιστασιακούς και Γερμανούς

Ο Γεώργιος Χορτάτσης (1550 – 1610)[4] ήταν Έλληνας θεατρικός συγγραφέας της περιόδου της ακμής της κρητικής λογοτεχνίας. Έγραψε τα έργα Ερωφίλη, Κατσούρμπος και Πανώρια.

Για τη ζωή του ελάχιστα πράγματα είναι γνωστά και δεν έχουμε πληροφορίες για το πατρώνυμό του, ώστε να επιτευχθεί με βεβαιότητα η ταύτισή του με βάση τις αρχειακές πηγές. Φαίνεται πως ανήκε σε παλιά, και πιθανόν αρχοντική οικογένεια της Κρήτης. Δεν γνωρίζουμε ακριβώς πότε έζησε, αλλά πιθανότατα γεννήθηκε στα μέσα του 16ου και πέθανε στις αρχές του 17ου.

Πολύτιμη μαρτυρία για το έργο του Χορτάτση είναι οι ακόλουθοι στίχοι του Μαρίνου Τζάνε Μπουνιαλή, από το ποίημά του Φιλονικία του Χάνδακος και του Ρεθέμνου:

Ως οικισμός αναφέρεται επίσημα το 1925 με το ΦΕΚ 27Α - 31/01/1925 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας.Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης, μαζί με την Αγία Τριάδα και την Λούτρα, αποτελούν τη τοπική κοινότητα Μέσης που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Αρκαδίου του Δήμου Ρεθύμνης και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει πληθυσμό 48 κατοίκους

ΚΡΗΤΗ ΠΟΛΕΙΣ ΚΑΙ ΧΩΡΙΑ kritipoliskaixoria

Η Κρήτη στο ίντερνετ με πλούσιο φωτογραφικό υλικό, πολιτιστικά, λαογραφικά νέα και ιστορικά στοιχεία, Αφιερώματα αε πόλεις και χωριά της Κρήτης, αρχαιολογικούς χώρους, θρησκευτικά μνημεία, και Ανθρώπους