Σαν σήμερα 8 Αυγούστου 1944 Το Σαμποτάζ Της Δαμάστας

 Το σαμποτάζ της Δαμάστας

Η ιστορική έρευνα του Γ. Καλογεράκη φέρνει νέα στοιχεία “στο φως”

Γράφει ο Γιώργος Καλογεράκης, δάσκαλος-ερευνητής

Το σαμποτάζ της Δαμάστας και ο Νταμπακομανόλης

Μέρος 1ο

Απάνω σου ιδανικά τση λευτεριάς εβάστας

γι’αυτό και τραυματίστηκες στη μάχη τση Δαμάστας

(μαντινάδα για τον Νταμπακομανόλη από τον Μύρωνα Σκουλά ή Τζαβελομύρο)

Συμπληρώνονται φέτος εξήντα δύο (62) χρόνια από το σαμποτάζ της Δαμάστας. Ένα εγχείρημα που πραγματοποιήθηκε στις 8 Αυγούστου 1944 στην τοποθεσία Δαμαστός, λίγο έξω από το χωριό Δαμάστα. Γι’αυτό το σαμποτάζ έχουν λεχτεί και γραφτεί πολλά. Τα σημειώματα που θα ακολουθήσουν αναφέρονται στο γεγονός της 8ης Αυγούστου 1944 και στον τραυματισμό του Μανόλη Σπιθούρη – Νταμπακομανόλη. Και θα προσπαθήσω, μέσα από τα γεγονότα, να δώσω απαντήσεις σε δύο ερωτήματα :

-Γιατί έγινε το σαμποτάζ της Δαμάστας ;

-Θα καταστρεφόταν η Δαμάστα αν δεν γινόταν το σαμποτάζ ; 

Η επιστροφή του Στάνλευ Μος στην Κρήτη

Η αντίστροφη μέτρηση για το σαμποτάζ της Δαμάστας, (αλλά και του σοβαρότατου τραυματισμού του Μανόλη Σπιθούρη-Νταμπακομανόλη), αρχίζει την ημέρα που το Συμμαχικό Στρατηγείο Μέσης Ανατολής επιλέγει τον Μος, μαζί με τους Γιώργη Τυράκη, Ηλία Αθανασάκη και Μιχάλη Ακουμιανάκη να επιστρέψουν στην Κρήτη και να εκτελέσουν μια σοβαρή αποστολή. Σχετικά πρόσφατα ο Ηλίας Αθανασάκης εξέδωσε ένα βιβλίο που αναφέρεται στο μεγαλύτερο μέρος του στο σαμποτάζ της Δαμάστας και τους λόγους για τους οποίους έγινε.1 Και ο Στάνλεϋ Μος έχει γράψει ένα βιβλίο που εξιστορεί μέσα σ’αυτό την περιπέτειά του στην Κρήτη κατά το διάστημα της δεύτερης αποστολής του στο νησί.2 Από τα παραπάνω δύο βιβλία μπορούμε να αντλήσουμε πολλές πληροφορίες οι οποίες θα μας βοηθήσουν να παρακολουθήσουμε την πορεία και τα σχέδια του Μος και να απαντηθεί το ερώτημα γιατί έγινε τελικά το εγχείρημα της Δαμάστας. 

…μετά από βραχεία εκπαίδευση επέστρεψα στο Κάιρο όπου και με εξέλεξαν μαζί με τους Μιχάλη Ακουμιανάκη και Γεώργιο Τυράκη για μια αποστολή στην Κρήτη με επικεφαλής τον (Μπιλ) Μος λοχαγό, ο οποίος ήταν ένας από τους δυο επικεφαλής αξιωματικούς της απαγωγής του Στρατηγού Κράιπε. Ο Μος διάλεξε να πάρει τον Ακουμιανάκη και εμένα στην αποστολή του αυτή, θεωρώντας μας ως τους πλέον ικανούς να συγκεντρώσουμε πληροφορίες που χρειαζόταν για μια επίθεση στο Επιτελείο της Μεραρχίας που είχε την έδρα της στις Αρχάνες για την εξόντωση μέσα σε μια νύχτα όσον το δυνατό περισσότερων αξιωματικών…3 

Η εντολή όμως που δόθηκε στον Μος από το Συμμαχικό Στρατηγείο ήταν τελείως διαφορετική. Η αποστολή του ήταν μαζί με την ομάδα των Ρώσων, που βρισκόταν στα Λασιθιώτικα βουνά, (ο ίδιος είχε ενημερώσει το Συμμαχικό Στρατηγείο για την ύπαρξή της), πλησίον της μάντρας του Σηφογιάννη και είχαν δραπετεύσει κυρίως από το πολεμικό αεροδρόμιο Καστελλίου, να χτυπήσει στόχους μαζί με τις ομάδες των κομάντος που θα έφθαναν στην Κρήτη τον Ιούλιο του 1944 . Οι στόχοι αυτοί θα ήταν οι περισσότεροι αποθήκες καυσίμων. Ο λοχαγός Μος στο βιβλίο του ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΚΙΩΝ δεν αναφέρει πουθενά τον πραγματικό σκοπό της αποστολής του, (την εξόντωση των επιτελικών αξιωματικών των Αρχανών), αλλά λέγει ότι το χτύπημα των κομάντος την νύχτα της 22ας Ιουλίου θα ήταν παραπλανητικό για την προετοιμασία της δικής του επιχείρησης που θα ακολουθούσε. Ο Ηλίας Αθανασάκης με τον Μιχάλη Ακουμιανάκη μεταφέρθηκαν από το Κάιρο στο λιμάνι του Τομπρούκ στις 5 Ιουλίου 1944.4 Την επομένη ημέρα 6 Ιουλίου έφτασαν στο Τομπρούκ με αεροπλάνο από το Κάιρο και ο Μος με τον Γιώργη Τυράκη. Επιβιβάστηκαν και οι τέσσερις στο Μ.L., (μικρή τορπιλάκατο), και αναχώρησαν το μεσημέρι για την Κρήτη.

…λίγη ώρα μετά τον απόπλου μας ο Μος κάλεσε εμένα και τον Ακουμιανάκη και μας οδήγησε σε μια καμπίνα κενή, την οποία μάλιστα κλείδωσε από μέσα για να μην μπορεί να μας ενοχλήσει κανένας. Αμέσως χωρίς περιστροφές άρχισε να μας λέει : «Το ότι πηγαίνουμε στην Κρήτη το γνωρίζετε. Δεν γνωρίζετε όμως το σκοπό της αποστολής μας. Γι’αυτόν ακριβώς το λόγο σας κάλεσα εδώ να σας τον γνωρίσω και να συζητήσουμε τα σχετικά. Κλείδωσα την πόρτα γιατί δεν θέλω να μας ενοχλήσει κανένας ούτε και να μάθει κανένας για την μυστική αυτή συνάντησή μας, γιατί εδώ ότι ειπωθεί πρέπει να το ξέρουμε μόνο εμείς οι τρεις». Και συνέχισε : «η αποστολή μας εκεί αφορά την έδρα της Γερμανικής Μεραρχίας που εδρεύει στις Αρχάνες και συγκεκριμένα τους επιτελικούς αξιωματικούς της. Μία νύκτα θα επιχειρήσουμε να εκτελέσουμε όσους περισσότερους μπορούμε απ’αυτούς. Διάλεξα να πάρω εσάς μαζί μου γιατί εσείς είστε που έχετε ικανότητα να μου δώσετε τα στοιχεία που χρειάζομαι για να προχωρήσω σ’αυτήν την επιχείρηση όπως ακριβώς κάνατε με την απαγωγή του Κράιπε…».5 

Στο άκουσμα αυτών των ειδήσεων και ο Ηλίας Αθανασάκης και ο Μιχάλης Ακουμιανάκης πάγωσαν. Αναλογίστηκαν τις επιπτώσεις από ένα τέτοιο εγχείρημα και χωρίς να αναφέρουν τίποτα στον Μος συμφώνησαν μεταξύ τους να μην του προσφέρουν την βοήθειά τους. Ο Ηλίας Αθανασάκης, επειδή καταγόταν από το Καταλαγάρι, ένα χωριό πλησίον των Αρχανών, με την σκέψη ότι και οι Αρχάνες και τα διπλανά χωριά, ίσως και το Ηράκλειο, πλήρωναν ακριβά το σχέδιο του Μος άρχισε να σκέφτεται τρόπους που θα απέτρεπαν αυτή την επιχείρηση. Λίγο πριν τα μεσάνυχτα της 6ης Ιουλίου 1944 η τορπιλάκατος έφτασε στην Κρήτη κοντά στην Αγία Γαλήνη. Τον Μος και τους Τυράκη, Αθανασάκη, Ακουμιανάκη, περίμεναν στην παραλία ο ασυρματιστής του Τομ Ταμπάμπιν Τζων Λούις6 με τον Κώστα Κεφαλογιάννη ή Κουντόκωστα. Την επόμενη ημέρα ο Αθανασάκης και Ακουμιανάκης κατευθύνθηκαν στο Ηράκλειο και ο Μος με τον Τυράκη τον Λούις και τον Κουντόκωστα στον Ψηλορείτη. Ο Ακουμιανάκης δεν συνάντησε πλέον τον Μος και ούτε κάποια πληροφορία του έδωσε, αντίθετα, ο Ηλίας Αθανασάκης πήγε στις Αρχάνες και άρχισε να συγκεντρώνει τα στοιχεία που του είχε ζητήσει ο Μος για την επίτευξη της αποστολής και σκεφτόταν πάντα το πως θα μπορούσε να την αποτρέψει.

Μετά από δέκα ημέρες παραμονής στον Ψηλορείτη ο Μος με τους Γιώργο Τυράκη και Ζαχαρία Χαιρέτη από την Αυγενική φεύγουν και κατευθύνονται στο χωριό Γένα. Από την Γένα ο Ηλίας Αθανασάκης στέλνει ανθρώπους δικούς του και τους οδηγούν στο σπίτι του Ζωγραφιστού κοντά στο Σκαλάνι σε παρακείμενη σπηλιά που είχαν καταφύγει κατά την διάρκεια της απαγωγής του Κράιπε. Στην σπηλιά μένουν τρεις ημέρες περίπου από τις 20 μέχρι 23 Ιουλίου. Την νύχτα της 23ης Ιουλίου μεταφέρονται οι Μος, Τυράκης και Χαιρέτης από τον Ηλία Αθανασάκη στο Καταλαγάρι. Εκεί οι πληροφορίες που δίνει ο Ηλίας είναι ελλιπείς με σκοπό να καθυστερήσει το εγχείρημα της εξόντωσης των αξιωματικών και να κερδίσει χρόνο. Και βέβαια ο Μος δεν πήρε μέρος στα σαμποτάζ που έγιναν στην Κρήτη την νύχτα της 22ας Ιουλίου προς 23η αφού σύμφωνα με τον Ηλία Αθανασάκη, έναν καθ’όλα αξιόπιστο αντιστασιακό, βρισκόταν στη σπηλιά στο Σκαλάνι, δίπλα από το σπίτι του Παύλου Ζωγραφιστού. Στο Καταλαγάρι ο Μος παρέμεινε δύο ημέρες και τρεις νύχτες.

Ο Ηλίας έπρεπε να παίξει το τελευταίο του χαρτί. Δεν μπορούσε να περιμένει άλλο. Και ο ίδιος ο Μος ήταν ανυπόμονος. Έτσι αφού του εξήγησε ότι οι Γερμανοί στις Αρχάνες έχουν αυξήσει τις σκοπιές και ότι το εγχείρημα είναι δύσκολο και ίσως ακολουθήσουν σκληρά αντίποινα κλπ. ο Ηλίας του είπε : …Μπιλ ποιο γεγονός πιστεύεις ότι μπορεί να θεωρηθεί ως μεγαλύτερης αξίας πολεμικό κατόρθωμα που να μπορεί περισσότερο να εντυπωσιάσει από τα δύο που θα σου αναφέρω. Της απαγωγής του Κράιπε που κάναμε παλαιότερα χωρίς απώλειες και χωρίς να χυθεί ούτε μία σταγόνα αίμα από αντίποινα των Γερμανών ή η εκτέλεση των 42 Γερμανών επιτελικών αξιωματικών που ετοιμάζουμε να κάνουμε και η οποία αφενός είναι αμφίβολης επιτυχίας κι αφετέρου οι απώλειες της ομάδας μας και τα τυχόν αντίποινα των γερμανών θα είναι ανυπολόγιστα σε εκτελέσεις και πυρπολήσεις ολόκληρων χωριών και ιδιαίτερα της κωμόπολης των Αρχανών ; Στο σημείο αυτό ο Μος με διέκοψε και μου είπε : «Ηλία δεν καταλαβαίνω τι θέλεις να πεις μ’αυτά που μου λέγεις». Υποψιάστηκα ότι αυτό το είπε επειδή πίστευε ότι κάτι είχα καταλάβει για το λόγο που τον έκανε να επινοήσει την εξόντωση των αξιωματικών δηλ. το να του απονεμηθεί το D.S.O. και προσπάθησε να βεβαιωθεί προς τούτο αφού ήταν το δικό του μυστικό και δεν ήθελε να το μάθει κανένας. Ήθελε να το κρατήσει μόνο για τον εαυτό του μέχρι τον τάφο. Μπιλ σου έκανα αυτή την ερώτηση διότι σκέφτηκα ότι ίσως θα μπορούσαμε να εκμεταλλευτούμε μια πληροφορία που έχω πάρει πριν από μερικές μέρες και τη θυμήθηκα σήμερα σε μια στιγμή απόγνωσής μου όταν διαπίστωσα ότι η επιχείρησή μας έχει ναυαγήσει και έπρεπε να την εγκαταλείψουμε. Τότε προσπαθώντας να βρω κάτι διαφορετικό αλλά αντάξιό της που αν ήταν ικανό να την αντικαταστήσει και να μην επιστρέψουμε άπρακτοι στο Κάιρο σκέφτηκα να σου προτείνω την εξόντωση του αντικαταστάτη του Κράιπε. Σε ερωτώ λοιπόν ευθέως τη βρίσκεις ενδιαφέρουσα ή όχι ; Ο Μος έμεινε έκπληκτος γιατί μέχρι τότε δεν τον απασχολούσε τίποτα άλλο παρά η εξόντωση των αξιωματικών και μπροστά στα εμπόδια που του παρουσιάζονταν η πρότασή μου του άρεσε και άρχισε να με ρωτά για τις δυνατότητες της απαγωγής ή εκτέλεσης και χωρίς να περιμένει να του απαντήσω πετάχτηκε όρθιος και μου είπε με ενθουσιασμό:

«Fine idea Elias and now what we must do ? (Θαυμάσια ιδέα Ηλία και τώρα τι πρέπει να κάνουμε ;)

Εκείνη τη στιγμή ήταν που είχα πετάξει στον έβδομο ουρανό. Ο ενθουσιασμός μου ήταν μεγάλος μεγαλύτερος από του Μος γιατί ο μεν Μος απλά βγήκε από το αδιέξοδό του ενώ εγώ είχα σώσει κυριολεκτικά την κωμόπολη των Αρχανών από τις εκτελέσεις εκατοντάδων κατοίκων της αλλά και από τις πυρπολήσεις των σπιτιών της…

Μετά τους πρώτους ενθουσιασμούς και των δυο μας είχα κρατήσει την τελευταία του φράση «και τώρα τι πρέπει να κάνουμε»; και του απάντησα αμέσως. «Ετοιμαστείτε να φύγετε αμέσως για τον Ψηλορείτη όχι μόνο γιατί εδώ η περιοχή εγκυμονεί πλέον κινδύνους αλλά και γιατί πρέπει να ερευνήσετε για να βρείτε την κατάλληλη θέση για το στήσιμο της ενέδρας της απαγωγής του στρατηγού και η οποία πρέπει να είναι ανάλογη με εκείνη του Κράιπε».8 

Ο Μος με τον Τυράκη και τον Ζαχαρία Χαιρέτη φεύγουν το ίδιο βράδυ 27 Ιουλίου για να κατευθυνθούν στον Ψηλορείτη. Στο βιβλίο του ο Μος αναφέρει ότι στον Ψηλορείτη έφτασε στις 6 Αυγούστου. Για το μεσοδιάστημα της αναχώρησής του από το Καταλαγάρι μέχρι την άφιξή του στον Ψηλορείτη ο Μος δεν αναφέρει τίποτα.9 Στην Νίδα τον περίμεναν οι Ρώσοι τους οποίους είχε ειδοποιήσει να τον συναντήσουν. Τους Ρώσους (σύμφωνα με την διήγηση του Μος στο βιβλίο του), οδήγησε ο Αντώνης Παπαλεωνίδας από την μάντρα του Σηφογιάννη στα Λασιθιώτικα βουνά στον Πρίνο (στο Ασιθιανό αόρη), και τους παρέλαβε ο Τηλέμαχος Χαιρέτης. Από τον Πρίνο οδηγήθηκαν στα Πετροδολάκια. Στα Πετροδολάκια ο Μος, μετά την επιχείρηση της Δαμάστας τους φωτογράφισε, πρωτότυπο δε της φωτογραφίας τους είχε στην κατοχή του ο Αρχηγός της Ανεξάρτητης Ομάδος Ανωγείων Χριστομιχάλης Ξυλούρης. Δύο ημέρες μετά την άφιξη του Μος στο Ανωγεινό Λημέρι πραγματοποιείται το σαμποτάζ της Δαμάστας. 

Περιγραφή του εγχειρήματος του Σαμποτάζ της Δαμάστας

(Πως περιγράφεται στην Έκθεση επί της δράσεως της Ενόπλου Ομάδος Αντιστάσεως Ανωγείων)

Το σοβαρότερο επιθετικό ενχείρημα (σαμποτάζ) Κρήτης εις χωριόν Δαμάστα Μαλεβυζίου

Την νύχτα της 7ης προς την 8ην Αυγούστου 1944 κατόπιν διαταγής του συμμαχικού στρατηγείου Μέσης Ανατολής, επιθυμούντος να χτυπηθεί το Γερμανικόν τμήμα ασφαλείας της μοναδικής αμαξιτής αρτηρίας της ενούσης τας πόλεις Ηρακλείου Ρεθύμνης – Χανίων, συνεκροτήθη τμήμα Σαμποτάζ, υπό ανδρών της Ανεξαρτήτου Ανταρτικής Ομάδος Ανωγείων υπό τον Νικόλ. Γ. Σταυρακάκην, εκ των ανταρτών :

1. Ι. Κ. Σμπώκον ή Κωστακογιάννην

2. Ε. Β. Σπιθούρην

3. Ε. Γ. Κοντόκαλον

4. Κ. Β. Κεφαλογιάννην ή Κουντόκωσταν

5. Ελευθ. Ε. Σκουλάν

6. Εξ Ρώσοι απελευθερωθέντες αιχμάλωτοι και δρώντες από μακρού χρόνου μετά της ομάδος Ανωγείων και υπό τας διαταγάς αυτής.

Ολόκληρον το απόσπασμα ετέθη υπό τας διαταγάς του Βρεττανού Λοχαγού ΜΟΣ ΜΠΙΛ, όστις είχεν μεθ’εαυτού και τους κάτωθι :

1. Ζαχαρ. Χαιρέτης εξ Αυγενικής Μαλεβυζίου

2. Γεώργ. Τυράκης εξ Αμαρίου

3. Γεώργ. Σμπώκος εξ Αγίου Θωμά.

Το ως άνω απόσπασμα εγκατέστησεν ενέδραν επί της καμπής της οδού Ηρακλείου Ρεθύμνης και εις απόστασιν 1300 μέτρων δυτικώς του χωρίου Δαμάστα Μαλεβυζίου. Ολόκληρος η δύναμις της Ενόπλου Ομάδος Ανωγείων ετέθη εν επιφυλακή και εις επικαίρους θέσεις δια να υποστηρίξη το συμπτυχθησόμενον απόσπασμα μετά την εκπλήρωσιν της αποστολής του.

Ι. ΠΡΩΤΗ ΦΑΣΗ ΤΟΥ ΕΓΧΕΙΡΗΜΑΤΟΣ

Την πρωίαν της 8ης Αυγούστου, αφού απεμονώθησαν οι κινηθέντες κάτοικοι του χωρίου Δαμάστας, ως και πάντες οι διερχόμενοι εκ της περιφερείας εκείνης εντός χαράδρας παρακειμένης και επιτηρούμενοι εν αυτή, το Απόσπασμα ετοποθέτησεν αντιαρματικήν νάρκην εις την καμπήν ακριβώς της οδού, κατέλαβεν θέσεις κατά μήκος ταύτης και ανέμενεν την άφιξιν του Γερμανικού Αποσπάσματος ασφαλείας της οδού, των ανδρών αυτού καταλαβόντων επικαίρους θέσεις πέριξ της θέσεως υπονομεύσεως της οδού.

Την 17.45 ώραν ακριβώς έφθασαν εις τον τόπον της ενέδρας προερχόμενα εξ Ηρακλείου τρία αυτοκίνητα μετά δυνάμεως 18 Γερμανοιταλών, του πρώτου ανατιναχθέντος υπό της νάρκης και των λοιπών αχρηστευθέντων, φονευθέντων εν ταυτώ τριών Γερμανών στρατιωτών και τεσσάρων Ιταλών, των λοιπών συλληφθέντων αιχμαλώτων αποδεκατισθείσης συνεπώς ολοκλήρου της εχθρικής δυνάμεως, δια των ομαδικών πυρών όλων των όπλων, κατόπιν αιφνιδιαστικής επιθέσεως.

Μετά ταύτα το απόσπασμα επεδόθη εν σπουδή εις την εκκαθάρισιν της οδού εκ των υπολειμμάτων των αναφλεγέντων αυτοκινήτων, των αιχμαλώτων μεταφερθέντων και φυλασσομένων εις ασφαλές μέρος, των δε ανδρών του αποσπάσματος καταλαβόντων εκ νέου τας θέσεις των εν αναμονή αφίξεως του αποσπάσματος ασφαλείας οδού.

ΙΙ. ΔΕΥΤΕΡΑ ΦΑΣΙΣ ΤΟΥ ΕΓΧΕΙΡΗΜΑΤΟΣ

Την 08.30 περίπου ώραν ο παρατηρητής του Αποσπάσματος εκ της κατευθύνσεως του Ηρακλείου ανήγγειλεν δια συνθήματος την άφιξιν του Γερμανικού αποσπάσματος ασφαλείας της οδού, αποτελουμένου εξ ενός Τεθωρακισμένου αυτοκινήτου, διαθέτοντος δύο πολυβόλα και εξ ενός μεγάλου στρατ/κού αυτ/του μετά γερμανικής δυνάμεως 45 περίπου ανδρών.

Ευθύς ως προσήγγισεν το αυτοκίνητον εις τας θέσεις των ενεδρευόντων ανδρών, ο Βρετανός Λοχαγός ΜΟΣ ΜΠΗΛ, ό και επί κεφαλής του αποσπάσματος διέταξεν την εκτέλεσιν ομαδικών πυρών εξ εγγυτάτης αποστάσεως δι’όλων των όπλων και των ταχυβόλων, εναντίον αμφοτέρων των οχημάτων, εξουδετερωθείσης αυτοστιγμή της μεταφερομένης επ’αυτοκινήτου δυνάμεως, χωρίς να δυνηθή να κάμη χρήσιν των όπλων της, του Τεθωρακισμένου όμως οχήματος εκτελούντος πυρά δια των πολυβόλων του προς όλας τας κατευθύνσεις.

Ο Βρετανός Λοχαγός ΜΟΣ ΜΠΗΛ με αξιοθαύμαστον πραγματικώς ψυχραιμίαν και θάρρους δι ενός άλματος έφθασεν εις απόστασιν 10 μέτρων εκ του οχήματος και δια του ταχυβόλου του εφόνευσεν τον χειριστήν του ενός Πολυβόλου του Τεθωρακισμένου οχήματος και μετά ταύτα ησχολήθη με την λήψιν φωτογραφιών της εξελισσομένης Μάχης.

Δια συστηματικών ενεργειών των ανδρών του αποσπάσματος επετεύχθη η κύκλωσις του Τεθωρακισμένου οχήματος και καθ ην στιγμήν επέκειτο η καταστροφή τούτου, πράγμα όπερ αντελήφθη ο χειριστής του εκινήθη ολοταχώς όπισθεν με κατεύθυνσιν προς το Ηράκλειον, ότε και το ημέτερον Απόσπασμα παραλαβών μεθ’εαυτού τους αιχμαλώτους και εκ των Λαφύρων τον οπλισμόν και τα πυρομαχικά, επανήλθεν εις την βάσιν εξορμήσεώς του, εις το Λιμέρι Ανωγείων.

Κατά το εγχείρημα τούτο επεδείξαντο εξαιρετικήν ψυχραιμίαν άπαντες οι λαβόντες μέρος εις το Απόσπασμα ιδιαιτέραν δε αυτοθυσίαν και ηρωισμόν ο Κωνστ. Β. Κεφαλογιάννης, δι ό και επροτάσθη υπό της Αγγλικής Υπηρεσίας δια παράσημον.

Κατά την επιχείρησιν ταύτην αι απώλειαι της Ανεξάρτ. Ανταρτ. Ομάδος Ανωγείων ήσαν:

Ν Ε Κ Ρ Ο Ι: Εις Ρώσος Στρατιώτης

ΤΡΑΥΜΑΤΙΑΙ: 1) Εμμαν. Σπιθούρης

2) Κωνστ. Β. Κεφαλογιάννης ή Κουντόκωστα11

Παραπομπές: 1 Το βιβλίο έχει τίτλο «Η τύχη των Αρχανών και η μοίρα της Δαμάστας». Τυπώθηκε από τον Δήμο Αρχανών το έτος 2001.

2 Το βιβλίο του Μος έχει τίτλο «A war of Shadows-πόλεμος σκιών» και έχει εκδοθεί το έτος 1954. 

3 Ηλία Αθανασάκη, «Η τύχη των Αρχανών και η μοίρα της Δαμάστας», Αρχάνες 2001, σελ. 28.

4 Τα χτυπήματα των κομάντος έγινε σ’ολόκληρη την Κρήτη την νύχτα της 22ας προς 23η Ιουλίου ταυτόχρονα. Οι επιζώντες αντιστασιακοί της Κρήτης το ονομάζουν «παγκρήτιο σαμποτάζ».

5 Ηλία Αθανασάκη, «Η τύχη των Αρχανών και η μοίρα της Δαμάστας», σελ .49.

6 Ο επικεφαλής της συμμαχικής αποστολής Τομ Ταμπάμπιν δεν συναντήθηκε ποτέ με τον Μος καθ’όλη την διάρκεια της παραμονής του τελευταίου στην Κρήτη από τις 6 Ιουλίου έως 13 Αυγούστου 1944 που ο Μος ανακλήθηκε από το Στρατηγείο και επέστρεψε στην Μέση Ανατολή.

7 Ηλία Αθανασάκη, «Η τύχη των Αρχανών και η μοίρα της Δαμάστας», σελ. 62.

8 Ηλία Αθανασάκη, «Η τύχη των Αρχανών και η μοίρα της Δαμάστας», σελ. 64-67.

9 Ο Κώστας Σταυρακάκης σε δημοσίευμά του στην εφημερίδα ΠΑΤΡΙΣ, 11/8/2004, σελ. 14 αναφέρει ότι ο Μος φιλοξενήθηκε στο μετόχι της οικογένειας Κωνσταντίνου Σμπώκου κοντά στο χωριό Άγιος Θωμάς απ’όπου ο Γεώργιος Σμπώκος τον οδήγησε ξανά στον Ψηλορείτη.

10 Η δύναμη των ανδρών της Ανεξάρτητης Ομάδος Ανωγείων βρισκόταν μεταξύ των χωριών Δαμάστας και Ανωγείων στη θέση «Πλαγιά» υπό τον Γεώργιο Δραμουντάνη ή Στεφανογιώργη.

11 Έκθεσις επί της δράσεως της ενόπλου Ομάδος Αντιστάσεως Ανωγείων και ολοκλήρου του διαμερίσματος Άνω Μυλοποτάμου κατά την μάχην της Κρήτης το διάστημα της υποδουλώσεως και την περίοδο της απελευθερώσεως, σελ. 70-73

ΚΡΗΤΗ ΠΟΛΕΙΣ ΚΑΙ ΧΩΡΙΑ kritipoliskaixoria

Η Κρήτη στο ίντερνετ με πλούσιο φωτογραφικό υλικό, πολιτιστικά, λαογραφικά νέα και ιστορικά στοιχεία, Αφιερώματα αε πόλεις και χωριά της Κρήτης, αρχαιολογικούς χώρους, θρησκευτικά μνημεία, και Ανθρώπους