Οι Γητειές Της Επαρχίας Πεδιάδος

 Γητειά είναι ένας « μαγικός διάλογος» του ανθρώπου με υπερφυσικές δυνάμεις…

« Εγώ κατέχω τη γηθειά κι ότι να τη διαβάσω,

στα όρη ναν ΄ η κοπελιά θα τηνε κατεβάσω»

« Γητεύτρα με το λιόκουρνο θα βρω να ξεματιάζει

να μάθω ποιος σε φτάρμιξε και ποιος σ΄ αποθαμάζει»

Γητειές

Για τσι καλογεννούσες ή συντέκνισσες

Παίρνομε τέσσερα ξυλαράκια και τα καρφώνομαι στο χώμα η στον τοίχο του κοτετσιού , ώστε να σχηματίζουν παραλληλόγραμμο. Ύστερα παιρνομε κόκκινη βαμβακερή κλωστή και κάνομε ένα Χ δένοντας την κλωστή στα ξυλαράκια και λέμε τρεις φορές:

Συντέκνισσα συντέκνισσα,

Έσαξα σου ένα ν-αργαστήρι,

Να ΄φαίνεις να ξυφαίνεις

Να μη μου πειράζεις τα πουλιά .

Για την κλωσσού.

Αφού βάλομε τα αυγά που θα θέσουνε στην όρνιθα σ ένα κόσκινο , Θέτουμε την κλωσσού στη γέμωση του φεγγαριού , να ξανοίγει βορινά, την σταυρώναμε και λέμε

Ως είναι το φεγγάρι γεμάτο

Να γεμώσει η κλωσσού πουλιά.

Ως αγάπησε ο Χριστός την εκκλησία

Ν αγαπήσει η κλωσσού τα αυγά.

Για τα κακά όνειρα

Αν ονειρευτείς κιανένα κακό όνειρο, κάνεις το σταυρό σου και λες:

Τ΄ όνειρό σου θέ μου ,

Καλό κι ευλοημένο ,

στο Θεό παραδομένο

Για το ποδαρικό

Μόλις ξημερώσει η πρωτοχρονιά , παιρνομε μια πέτρα και πάμε να κάνομε ποδαρικό

Καθόμαστε απάνω στην πέτρα και λέμε:

Κλου κλου στα ορνίθια σας καλοχρονιά στα σπίθια σας

Αρνιά και ρίφια θηλυκά και μοσχάρια αρσενικά

Όξω ψύλλοι και κοριοί και στ αόρι ποντικοί για να τρώνε το τυρί.

Άμα κορνιάσει το πόδι

Ξεκόρνια κόρνια πόδα μου

Να πας στη βαρεμένη

Κι αν δε σε καλοδεχτεί να μη καλογεννήσει.

Για να χάσει ο αντίπαλος στο παιχνίδι

Λέμε στον αντίπαλο :

Από κάτω απ την καμπάνα

Κάθεται μι ατζιγκάνα

Και βαστά το χάσι χασι

Παναγία μου να χάσει.

Όταν τα παιδιά αλλάζουν τα δόντια τους

Παίρνει το κοπέλι το δόντι που βγήκε και το κρύβει σε μια τρύπα

Πάρε ποντικέ τ΄ αντόντι μου και δος μου σιδερένιο

Να κουκαλίζω το ψωμί το παξιμαδερένιο

Για τα πρώτα φρούτα

Το πρώτο φρούτο κάθε παραγωγικής περιόδου τα δοκίμαζε γυναίκα καρπερή και λέμε την ευχή

Λίγωση και γέμωση

Ο κόσμος να γεμίσει.

Για το φταρμό

Τις ευχές πρέπει να στις μάθει ένας άντρας, αλλιώς δεν έχουν “δύναμη”! Ο “ματιασμένος” που δέχεται τις ευχές, δεν πρέπει να πει “ευχαριστώ” γιατί το ξεμάτιασμα δε θα πιάσει!

΄

Α)Σταυρώνουμε αυτόν που θέμε να ξεματιάσουμε και λέμε τρεις φορές:

Ιησούς Χριστός Νικά όλα τα κακά σκορπά.

Φύγε βρωμοφταρμέ από το δούλο του Θεού ….(και λέμε τα ονομά του

Β) πέντε και πέντε δέκα και πέντε δεκαπέντε και πέντε είκοσι και πέντε είκοσι πέντε και πέντε τριάντα και πέντε τριανταπέντε και πέντε σαράντα. Σαράντα Άγιοι βοηθάτε του (τζη) . Αν είναι άντρας να σβήνουν τα σβάχια ντου αν είναι γυναίκα να φύγουν τα βυζιά τζη. Φτου φτου στα μάθια τα κακά.

Για τον τζίτο στο μάτι

Πιστεύεται ότι προκαλείται άμα σου ζητήξει πράμα καμιά βαρεμένη (έγκυος) και δεν της το δώσεις

Παίρνομε τρεις κόκκους κριθάρι. Τους κρατάμε στη δεξιά παλάμη μας.

Παίρνομε ένα ένα κόκκο και τζιμπούμε το τζιτο και ύστερα το πετούμε πίσω μας και λέμε κάθε φορά

Στ όνομα του θεού

ν ανοίξει το ματάκι του δούλου του Θεού …(ονομα0

Απόψε τσιτος και κρίθος αύριο μήτε τσίτος , μήτε κρίθος.

Το λέμε τρία και γένει ο τσίτος

Για τι μυρμηγκιές

Λέγεται στη λιγωση του φεγγαριού τρεις φορές. Πέμπτη , Σάββατο, Πέμπτη.

Καλώς ΄ρθε το φεγγάρι

Με ρόδα και τριανταφυλλιές

Κι απ το δούλο του Θεού …(όνομα)

Να χαθούν οι μυρμηγκιες.

Να χαθούν, να ξεραθούνε και να μη ξαναβρεθούνε.

Μη τζι βρει τα άλλο Σαββάτο

Να τσι βγάλει από τον πάτο.

Μη τζι βρει η Πέμπτη

Να τσι ξολοθρέψει

Να μη τζι βρει η Παρασκευή

Να τσι βγάλει από κει.

Για το λαιμόπονο

Ετρίβανε τον καρπό του χεριού και όσο τον τρίβανε λέγανε τρεις φορές

Ο λαιμόπονος είχε εννιά αδερφούς

Απ τσι εννιά εμείνανε οχτώ,

Απ τι οχτώ εφτά,

Απ τσι εφτά έξε,

Από τσι έξι πέντε,

Απ τσι πέντε τέσσερις,

Απ τσι τέσσερις τρεις,

Απ τσι τρεις δυο,

Απ τσι δυο ένας

Κι απ τον ένα κανένα

Άμε στο καλό

Την υγειά σου να χεις.

Για τσι άφτρες

Παίρνομε ένα ποτηράκι με κρασί ,βουτάμε ένα κλαδί βασιλικό ( ή δυόσμο) και σταυρώνουμε το στόμα αυτού που έχει τσι άφτρες και λέμε τρεις φορές:

Απόψε άφτρα κι άστρα,

αύριο ούτε άστρα ούτε άφτρα.

Για το φταρμό των ζώων

Παίρνομε ένα ποτήρι με νερό, ρίχνομε μέσα λίγο αλάτι, βουτάμε το χέρι μας , ραντίζομε το ζώο και λέμε τρεις φορές :

Είδε πράμα θαυμαστό που το είδε κι ο Χριστός

Να του χύνομε νερό να γίνεται εφτάγερο

Για τις ελιές (σπίλους)

Όταν έχει κανείς μια ελιά πάνω του και είναι άσκημη ή τονε πειράζει

Κόβομε ένα ξυλαράκι από μια μουρνιά και με αυτό σταυρώνομε την ελιά και λέμε τρεις φορές:

« Αη Γιάννης κι Άη Γιώργης αδιάμαντος από την Πόλη

στον Άγιο τραπεζοφόρο φυτέψανε περιβόλι.

Μηλιά και δάφνη και μουρνιά.

Η δάφνη και η μηλιά να ανθεί και η μουρνιά να ξεραθεί.

Αν- ε- φυτρώσει Δευτέρα να μη βγάλει την ημέρα,

Αν- ε- φυτρώσει Τρίτη από το δούλο του Θεού να λείπει,

Αν- ε – φυτρώσει την Τετάρτη να ξεριζωθεί να σπάσει,

Αν- ε- φυτρώσει Πέμπτη να ξεριζωθεί να πέσει

Αν- ε- φυτρώσει την Παρασκευή να ξεριζωθεί από κει,

Αν- ε- φυτρώσει το Σαββάτο να ξεριζωθεί απ΄τον πάτο

Αν- ε- φυτρώσει Κυριακή να ξεριζωθεί από κει.

Να πάει στον πάτο της θάλασσας, να βρει ψάρι να φάει και από το δούλο του Θεού (όνομα) να λείπει.

( οι πιο πάνω γητειές είναι από την επαρχία Πεδιάδος)

... ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΙΚΗΣ ΠΑΠΟΥΤΣΑΚΗ

ΚΡΗΤΗ ΠΟΛΕΙΣ ΚΑΙ ΧΩΡΙΑ kritipoliskaixoria

Η Κρήτη στο ίντερνετ με πλούσιο φωτογραφικό υλικό, πολιτιστικά, λαογραφικά νέα και ιστορικά στοιχεία, Αφιερώματα αε πόλεις και χωριά της Κρήτης, αρχαιολογικούς χώρους, θρησκευτικά μνημεία, και Ανθρώπους