Οι Γνωμικές Μαντινάδες, Καταστάλαγμα Πείρας Και Γνώσης

 7


Οι  γνωμικές μαντινάδες, είναι καταστάλαγμα πείρας και γνώσης.

-Και το πουλί που ΄ναι πουλί να παντρευτεί γυρεύγει,
πάει και μπλέκει στη σκλαβιά, τη λευτεριά ξεφεύγει.
-Η λευτεριά βασίλειο κι παντρειγιά καδένα
 Διάλεξε, αγαπημένο μου,  από τα δυό το ένα.
- Κλαίει τ΄ αμπέλι ακλάδευτο, κλαίει και κλαδεμένο,
  κλαίει κι ο νιός απάντρευτος, κλαίει και παντρεμένος.

8


Αυτό που ξεχωρίζει τις γνωμικές μαντινάδες είναι η διδακτική πρόθεση , η σκοπιμότητα μετάδοσης, συντήρησης , αναπαραγωγής των αξιών :

- Άκουσα λόγια φρόνιμα, έλα κι εσύ άκουσέ τα΄
  ΄΄ τον αγαπάς μη χαιρετάς, τονε μισάς χαιρέτα’’.
- Μου το πεν ένας γεροντής και δεν εβγήκεν ψεύτης,
  πως είν ΄ τα μάθια τση καρδιάς αλάθευτος καθρέφτης.

Η διδακτική στόχευση

- Χαρείτε, νιοί , χαρείτε νιές, τα δροσερά σας νιάτα,
  Γιατί περνούν και χάνονται , φεύγουν π ΄ανάθεμά τα.
-Ποτέ σου μην καταφρονάς τα κάτω σκαλοπάτια,
 γιατί σ΄αυτά πρωτοπατείς και βγαίνεις στα παλάθια.

Σε κάθε περίπτωση , οι γνωμικές μαντινάδες έχουν ως αντικείμενο αναφοράς τη ατομική και συλλογική συμπεριφορά των ανθρώπων.

- Η γλώσσα δίνει την τιμή κι ο νους τηνε πρεπίζει
  κι γλώσσα του τον άνθρωπο στυλώνει γή γκρεμίζει.
- Αμοναχός του άνθρωπος ατός του κι απατός του
  ότι δα κάνει του κορμιού δεν του τα κάνει οχθρός του.

Η αντίληψη του χωροχρόνου στις γνωμικές μαντινάδες

 - Τούτος ο κόσμος μάθια μου , ρόδα ναι και γυρίζει,
   τον ένα κάνει και γελά, τον άλλο και μανίζει.
- Σαν το μαγκανοπήγαδο τούτος ο κόσμος μοιάζει ,
  όντε γυρίζει ο γεις γουβάς, ο διπλανός αδειάζει.
- Τση μοίρας είν ΄ το φταίξιμο , που στέκει και μοιράζει
  τον ένα βάνει στα ψηλά, τον άλλο κατεβάζει


9


Η μεταβλητότητα της τύχης συνδέεται με την εναλλαγή των καταστάσεων

-          Στάλα τη στάλα το νερό το μάρμαρο τρυπάτο,
το πράμα που μισά κιανείς γιαγιέρνει κι αγαπά το.
-          Απού’ χει την απομονή κερδίζει μα δε χάνει
και τα πετούμενα πουλιά στέκουνται και τα πιάνει.

Η κυκλικότητα του χρόνου και η μεταβλητότητα της τύχης , τροφοδοτεί τη διάθεση του ανθρώπου να χαρεί τις αξίες της ζωής όσο του προσφέρονται.
    
-          Γλεντίζετέ τα τα κορμιά, γιατί ο καιρός διαβαίνει
κι όποιος θα μπει στη μαύρη γης μπλιό του δεν ξαναβγαίνει.
-          Χαρείτε , νιοι, χαρείτε νιές , τα δροσερά σας νιάτα,
γιατί περνούν και χάνουνται, φεύγουν πανάθεμά τα.


Θεωρία ζωής……

-          Μια μαντινάδα θε να πω, να ΄ναι του περιτρόπου,
το φάε , πιε και γλέντησε είν΄ η ζωή τ’ αθρώπου.


( πηγή : Ερατοσθένης Καψωμένος (Η Μαντινάδα της Κρήτης Πρακτικά συνεδρίων Σητεία 2006, Βαρβάροι 2009)

ΚΡΗΤΗ ΠΟΛΕΙΣ ΚΑΙ ΧΩΡΙΑ kritipoliskaixoria

Η Κρήτη στο ίντερνετ με πλούσιο φωτογραφικό υλικό, πολιτιστικά, λαογραφικά νέα και ιστορικά στοιχεία, Αφιερώματα αε πόλεις και χωριά της Κρήτης, αρχαιολογικούς χώρους, θρησκευτικά μνημεία, και Ανθρώπους

0 Comments:

Δημοσίευση σχολίου

.........