Τα Νοσοκομειακά Ιδρύματα Της Κρήτης

  Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου

περιγραφή

Διεύθυνση: Διασταύρωση Βουτών - Σταυρακίων, Βούτες Ηρακλείου Κρήτης, Τ.Κ. 71110 Τ.Θ. 1352

Τηλέφωνο: 2810-392111, 2813402111

Τηλέφωνο Τμήματος Κίνησης Ασθενών: 2813-402548, 2813-402550

Τηλέφωνο Γραμματείας Εξωτερικών Ιατρείων: 2810-542107-109, 088

Τηλέφωνο Ραντεβού Απογευματινών Ιατρείων: 2810-375014, 2810-372015

Fax: 2810-542064

URL: http://www.pagni.gr/

Mε την προσπάθεια καθιέρωσης του Εθνικού Συστήματος Υγείας στη χώρα μας το 1983, επιχειρήθηκε για πρώτη φορά η άρση των ανισοτήτων μεταξύ κέντρου και περιφέρειας, με την πλήρη και ισότιμη παροχή υπηρεσιών υγείας στους ΄Ελληνες πολίτες μέσα και έξω από το Νοσοκομείο, με την δυνατότητα πρόσβασης των χρηστών, την ποιοτική αναβάθμιση και την σωστότερη λειτουργία των Μονάδων υγείας.

Η άμβλυνση αυτή επιχειρήθηκε με τον Ν. 1397/83, όπου καθιερώθηκε η ανέγερση και λειτουργία νέων μονάδων - κέντρα υγείας και νέα Νοσοκομεία, για την εξειδικευμένη και υψηλού επιπέδου παροχή υπηρεσιών υγείας -δευτεροβάθμια, τριτοβάθμια. Μέσα σ' αυτό το πλαίσιο στρατηγικής ανάπτυξης των υπηρεσιών υγείας εντάχθηκε και η ανέγερση και λειτουργία του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Ηρακλείου (ΠΑΓΝΗ) .

Η σύμβαση κατασκευής του Νοσοκομείου κυρώθηκε με τον Νόμο 1398/7-10-83 και ανατέθηκε στην κατασκευάστρια Γερμανική εταιρεία Philipp Holzmann AG με επιβλέπουσα αρχή την Δημόσια Επιχείρηση Ανέγερσης Νοσηλευτικών Μονάδων (ΔΕΠΑΝΟΜ). Ο γηπεδικός χώρος του Νοσοκομείου είναι περίπου 84.000 τ. μ. Ένα μέρος, 65.475 τ.μ. περίπου, έχει παραχωρηθεί η κυριότητά τους από το Πανεπιστήμιο Κρήτης και τα υπόλοιπα έχουν απαλλοτριωθεί από το Υπουργείο Υγείας. Με τον παραπάνω Νόμο η κατασκευάστρια εταιρεία είχε αναλάβει να αποπερατώσει το έργο μέσα σε τριάντα πέντε (35) μήνες . Εκτός από τις κτιριολογικές και ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις η εταιρεία παρέδωσε το Νοσοκομείο με πλήρη ξενοδοχειακό και βιοϊατρικό εξοπλισμό.

Το συνολικό κόστος κατασκευής του Νοσοκομείου ήταν Τρία δισεκατομμύρια τετρακόσια σαράντα εκατομμύρια δραχμές (3.440.000.000).

Η συνολική κάλυψη του Νοσοκομείου ανέρχεται σε 60.837 τ.μ. και η δυναμικότητα κατά τη μελέτη κατασκευής σε 672 κλίνες .

Τα εγκαίνια έγιναν στις 21-5-89 από τον πρωθυπουργό της χώρας Ανδρέα Γ. Παπανδρέου ενώ η λειτουργία των πρώτων Εξωτερικών Ιατρείων είχε αρχίσει από 17-5-89. Ακολούθησαν τα εργαστηριακά τμήματα σταδιακά από 14-6-89 και τα νοσηλευτικά τμήματα από 21-10-89 με εξήντα (60) περίπου κρεβάτια. Από τότε μέχρι σήμερα το Νοσοκομείο βρίσκεται σε συνεχή ανοδική πορεία με την αύξηση των δραστηριοτήτων του σε όλα τα επίπεδα υγείας.

Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου "Βενιζέλειο- Πανάνειο"

περιγραφή

Διεύθυνση: Λεωφόρος Κνωσσού, Ηράκλειο Κρήτης, Τ.Κ. 71409 Τ.Θ. 1044

Τηλέφωνο: 2813-408000, 2810-368000

Τηλέφωνο Τμήματος Κίνησης Ασθενών: 2813-408156, 2813-408312

Τηλέφωνο Γραμματείας Εξωτερικών Ιατρείων: 2813-408189, 2813-408193

Τηλέφωνο Ραντεβού Απογευματινών Ιατρείων: 2810-320980

Fax: 2810-214459

URL: http://www.venizeleio.gr/

  Βρίσκεται στη βόρεια πλευρά του αρχαιολογικού χώρου της Κνωσού. Με τη μακρόχρονη και ποιοτική λειτουργία του αλλά και τον Παγκρήτιο χαρακτήρα του ως το μεγαλύτερο Νοσοκομείο της Κρήτης, κατέχει ιδιαίτερη θέση στην καρδιά του Ηρακλειώτικου και του Κρητικού λαού.

1936 Η Παγκρήτια Ένωση των Κρητών Αμερικής αποφάσισε να κατασκευάσει ένα μεγάλο έργο στη μνήμη του Εθνάρχη Ελευθερίου Βενιζέλου το οποίο να έχει παγκρήτιο χαρακτήρα.

1949 Συνάπτεται σύμβαση μεταξύ της Ελληνικής Κυβέρνησης, Αμερικανικής Αντιπροσωπείας, της Παγκρήτιας Ένωσης των Κρητών των ΗΠΑ και του Δήμου Ηρακλείου για την κατασκευή του έργου. Οι τρεις πρώτοι αναλαμβάνουν την χρηματοδότηση και ο Δήμος Ηρακλείου παραχωρεί το οικόπεδο.

1953 Εγκαινιάζεται στις 22 Αυγούστου 1953 το νέο νοσοκομείο και ονομάζεται ΠΑΓΚΡΗΤΙΟ ΒΕΝΙΖΕΛΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΦΥΜΑΤΙΩΝΤΩΝ. Λειτουργεί αρχικά σαν σανατόριο.1967 Mετατρέπεται σε Γενικό Νοσοκομείο με 200 κρεβάτια και λειτουργεί με τις βασικές ιατρικές ειδικότητες. 

1973 Συγχώνευση του ΠΑΝΑΝΕΙΟΥ με το ΒΕΝΙΖΕΛΕΙΟ Νοσοκομείο. Λειτουργεί με 270 κρεβάτια.

1986 Λειτουργεί ως ΝΠΔΔ και εντάσσεται στο ΕΣΥ με 500 οργανικά κρεβάτια, με τίτλο ΓΕΝΙΚΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ "ΒΕΝΙΖΕΛΕΙΟ - ΠΑΝΑΝΕΙΟ". 

Το κεντρικό κτιριακό συγκρότημα βρίσκεται έξω από την πόλη του Ηρακλείου και σε απόσταση 4 Χιλιομέτρων από αυτήν επί της Λεωφόρου Κνωσού. 

Το συγκρότημα του Νοσοκομείου Αποτελείται από:

1.     Ενιαίο κτιριακό συγκρότημα (Κεντρικό κτίριο, Κτίρια Α-Β) 

2.     Ανεξάρτητα κτίρια (Φαρμακείο, Αρχείο) 

3.     Μονάδα Τεχνητού Νεφρού 

4.     Κτίριο Λοιμωδών 

5.     Ενεργειακό κτίριο 

6.     Διοικητικές Υπηρεσίες 

7.     Τεχνική Υπηρεσία 

8.     Κτίριο Οδηγών 

9.     Εκκλησία 

10.   Κυλικείο Εργαζομένων 

11.   Κυλικείο Ιδιωτικό 

12.   Αποθήκη Ιματισμού 

13.   Τμήμα Ιματισμού 

Στο νοσοκομείο ανήκει επίσης : 

1.     Η Σχολή Νοσηλευτικής, η οποία είναι ενοικιαζόμενο κτίριο σε οικόπεδο επί της Λεωφόρου Αλ.Παπαναστασίου στην Περιοχή Μεσαμπελιές και 

2.     Το Αρχείο Του Νοσοκομείου, το οποίο είναι σε ενοικιαζόμενο κτήριο σε οικόπεδο επί της Οδού Σόλωνος 23 στην Περιοχή της Φορτέτσας. 

Γενικό Νοσοκομείο Χανίων "Ο Άγιος Γεώργιος"

περιγραφή

Διεύθυνση: Μουρνιές, Χανιά, Τ.Κ. 73300

Τηλέφωνο: 28213-42000, 28210-22000

Τηλέφωνο Τμήματος Κίνησης Ασθενών: 28213-42242, 28213-42244, 28213-42246

Τηλέφωνο Γραμματείας Εξωτερικών Ιατρείων: 28213-42540

Τηλέφωνο Ραντεβού Απογευματινών Ιατρείων: 28213-42352

Fax: 28210-71112 URL: http://www.chaniahospital.gr/

Η πρώτη λειτουργία του Νοσοκομείου Χανίων αναφέρεται στα τέλη του 19ου αιώνα στη θέση Συντριβάνι της παλαιάς πόλης των Χανίων. Ονομαζόταν Δημοτικό Νοσοκομείο Χανίων και είχε δύναμη 40 κλινών όπου νοσηλεύονταν όλα τα νοσήματα.

Στις 12-2-1905 ανοικοδομήθηκε νέο Νοσοκομείο δυνάμεως 40 κλινών στην οδό Δραγούμη όπου με την πάροδο του χρόνου προστέθηκαν νέα τμήματα: Το 1928 Αφροδισίων Νοσημάτων 20 κλινών (νέο κτίριο), το 1932 Μαιευτική Κλινική 10 κλινών (παραχώρηση διπλανού κτιρίου από τον Δήμο Χανίων), το 1938 Τμήμα Λοιμωδών 10 κλινών (νέο κτίριο) και νέο παράρτημα για τα γραφεία της Διοικήσεως και τα Εξωτερικά Ιατρεία.

Κρατικοποιήθηκε το 1948 και ονομάστηκε «Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο Χανίων “Ο Αγ.Γεώργιος”».

Το 1956 μετονομάστηκε σε «Γενικό Νοσοκομείο Χανίων “Ο Αγ.Γεώργιος”» εκπονήθηκε σχέδιο κατεδάφισης του και ανέγερσης νέου κτιρίου με επιχορήγηση του κράτους και της Παγκρητίου Ενώσεως Αμερικής και άρχισε η ανέγερσή του το 1958 δυνάμεως 100 κλινών και σταδιακά, κατά τα έτη 1961,1966,1973,1978 και 1986 οι κλίνες αυξήθηκαν αντίστοιχα σε 120,150,210, 260 και 335.

Με την Α3β/17970/17-10-86 Υπουργική απόφαση ΦΕΚ 900/22-12-86 ονομάστηκε «Νομαρχιακό Γενικό Νοσοκομείο Χανίων “Ο Αγ.Γεώργιος”».

Σήμερα το Νοσοκομείο δυναμικότητας 450 κλινών λειτουργεί από 1η Σεπτεμβρίου 2000 στις νέες υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις του στις Μουρνιές Χανίων, που αναπτύσσονται σε 49.400 τ.μ. καλυμμένου χώρου.

Νομική Μορφή

Το Γενικό Νοσοκομείο Χανίων “O Άγιος Γεώργιος” υπάγεται στις διατάξεις του Ν.2889/2-3-2001 «Βελτίωση και εκσυγχρονισμός του Εθνικού Συστήματος Υγείας και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 37/2-3-01 τευχ.Α΄) και υπόκειται στην εποπτεία του Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας και του Πε.Σ.Υ.Π.Κρήτης.

Μέχρι την έκδοση του νέου Οργανισμού ισχύουν οι διατάξεις του παλαιού Οργανισμού που εγκρίθηκε με τις παρακάτω αποφάσεις, πλην εκείνων που ήδη καταργήθηκαν με τον παραπάνω αναφερόμενο Νόμο.

Απόφαση αριθμ. Α1α/5954/97 Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και αποκέντρωσης, Οικονομικών και Υγείας & Πρόνοιας. «Αναμόρφωση Οργανισμού του Νομαρχιακού Γενικού Νοσοκομείου Χανίων “O Αγ. Γεώργιος”» (ΦΕΚ 1799/29-9-99 τεύχος Β΄)*

Απόφαση αριθμ. Α1α/5954δις/97 Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και αποκέντρωσης, Οικονομικών και Υγείας & Πρόνοιας. «Σύσταση και κατάργηση θέσεων κλάδου γιατρών ΕΣΥ στο Νομαρχιακό Γενικό Νοσοκομείο Χανίων “O Αγ. Γεώργιος”» (ΦΕΚ 1799/29-9-99 τεύχος Β΄)*

Απόφαση αριθμ. Α1α/11540/99 Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και αποκέντρωσης, Οικονομικών και Υγείας & Πρόνοιας. «Τροποποίηση του Οργανισμού του Νομαρχιακού Γενικού Νοσοκομείου Χανίων “O Αγ. Γεώργιος”» (ΦΕΚ 52/26-1-2000 τεύχος Β΄)*

Γενικό Νοσοκομείο Ρεθύμνου

περιγραφή

Διεύθυνση: Τρανταλίδου 17, Ρέθυμνο, Τ.Κ. 74100

Τηλέφωνο: 28313-42100, 28310-87100

Τηλέφωνο Τμήματος Κίνησης Ασθενών: 28313-42237

Τηλέφωνο Γραμματείας Εξωτερικών Ιατρείων: 28313-42319, 42320

Τηλέφωνο Ραντεβού Απογευματινών Ιατρείων: -

Fax: 28310-27928

URL: http://www.rethymnohospital.gr/

Την ίδρυση – κατασκευή του πρώτου νοσοκομείου στο Ρέθυμνο τη βρίσκουμε στα χρόνια της Ενετοκρατίας.

Τα πρώτα νοσοκομεία που κατασκευάσθηκαν στην πόλη και γενικότερα στην Κρήτη ήταν στρατιωτικά για να εξυπηρετούν τις ανάγκες των κατακτητών της εποχής .

Αποδεικτικά στοιχεία για το νοσοκομείο της πόλης μας τα βρίσκουμε κατά την περίοδο των Ενετών στη Κρήτη.

Στη Βυζαντινή περίοδο δεν υπάρχουν πληροφορίες για νοσοκομείο στη πόλη του Ρεθύμνου και στη Κρήτη. Παρόλα αυτά πιθανολογούμε τη δημιουργία τους κατά τη Δεύτερη Βυζαντινή περίοδο (961-1204) αφενός διότι η Κρήτη ήταν σημαντικός κόμβος της αυτοκρατορίας και αφετέρου επειδή η Βυζαντινή Ιατρική ήταν αυτή που καθιέρωσε για πρώτη φορά την έννοια του νοσοκομείου με τον έντονο φιλανθρωπικό χαρακτήρα λόγω του χριστιανικού πνεύματος .

Στα χρόνια της Ενετοκρατίας στη Κρήτη (1204-1669) κατασκευάστηκε το πρώτο στρατιωτικό νοσοκομείο της πόλη του Ρεθύμνου, στη περιοχή Ιμαμ Πασά επί τουρκοκρατίας, στη θέση που στα νεότερα χρόνια κτίστηκε το πρώτο ηλεκτρικό εργοστάσιο της πόλη. Άλλες αναφορές τοποθετούν στα Ανατολικά προάστια της πόλης τη θέση του ίδιου νοσοκομείου που ονομαζόταν ..

Το νοσοκομείο αυτό ήταν εκτός του φρουρίου της πόλης και δύσκολα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε περιόδους πολιορκίας για αυτό το λόγω οι Ενετοί κατασκεύασαν ένα δεύτερο μέσα στο φρούριο το 1595 χωρίς να καταργήσουν το προηγούμενο.

Την εποχή της Τουρκοκρατίας στο Ρέθυμνο βρίσκουμε να λειτουργούν δυο νοσοκομεία. Με τον ερχομό των Τούρκων στο νησί το 1669 χρησιμοποιήθηκε αρχικά το Ενετικό νοσοκομείο μέχρι να ιδρυθεί νέο στη πλατεία   που σήμερα βρίσκεται στη γωνία των οδών Αρκαδίου και Ι. Δαμβέργη. Αργότερα ίδρυσαν και δεύτερο στον ίδιο δρόμο δυτικότερα από το προηγούμενο στο οποίο νοσηλευόταν διάφοροι ασθενείς, εκτός των στρατιωτικών, καθώς επίσης και οι οικογένειες των Τούρκων αξιωματικών.

Το πρώτο πολιτικό νοσοκομείο ιδρύθηκε στο Ρέθυμνο μεταξύ του 1838 και 1866, επί επισκόπου Καλλίνικου Νικολετάκη, ήταν της Χριστιανικής κοινότητας Ρεθύμνου και χρησίμευε επίσης για γηροκομείο και πτωχοκομείο. Στεγάστηκε πιθανά σε κάποιο οίκημα της εκκλησία. Στοιχεία για αυτό έχουμε μόνο από προφορικές παραδόσεις γιατί τα αρχεία της Μητρόπολης καταστράφηκαν από πυρκαγιά.

Το πρώτο Κρατικό που μετονομάσθηκε αργότερα Δημοτικό νοσοκομείο ιδρύθηκε στα χρόνια της Τουρκοκρατίας πιθανόν μεταξύ 1866 και 1870. Βρισκόταν στην οδό Αρκαδίου όπου διατηρείται ακόμη και σήμερα το οίκημα . Το κρατικό νοσοκομείο μετονομάσθηκε σε δημοτικό με την ίδρυση των δήμων για να αποφύγει η τουρκική διοίκηση τα έξοδα συντήρησης.

Σε εφημερίδα της εποχής του 1892, την «ΚΡΗΤΗ», βρίσκουμε ότι το νοσοκομείο μέσα σε ένα χρόνο νοσήλευσε 102 ασθενείς και εξετάσθηκαν 1648 εξωτερικοί ασθενείς. Μαθαίνουμε επίσης ότι πιθανόν να χορηγούσαν για γεύμα στους ασθενείς μόνο ψωμί.

Μέχρι την περίοδο της Κρητικής Πολιτείας 1898 -1913 το νοσοκομείο της πόλης του Ρεθύμνου στεγάζεται σε ακατάλληλα κτίρια που δεν είχαν οικοδομηθεί για αυτό το σκοπό.

Το νοσοκομείο της τότε εποχής θεωρείτο καταφύγιο για πτωχούς, άπορους. Χρησίμευε επίσης για γηροκομείο και πτωχοκομείο.

Στα πρώτα χρόνια της Κρητικής Πολιτείας το δημοτικό νοσοκομείο της πόλης του Ρεθύμνου βρίσκεται να στεγάζεται σε οίκημα στην οδό Αρκαδίου.

Με την άφιξη δυόμιση χιλιάδων Ρώσων στο Ρέθυμνο, που ορίστηκαν σαν εγγυήτρια δύναμη για την τήρηση της τάξης από τις Μεγάλες Δυνάμεις της εποχής, τα πράγματα αλλάζουν θεαματικά.

Οι Ρώσοι φθάνοντας στη πόλη άρχισαν αμέσως το 1897 να κτίζουν με δικά τους σχέδια και χρήματα το νέο νοσοκομείο έξω από την πόλη, στη θέση που βρίσκεται σήμερα η Σχολή Αστυνομίας. Σε δυο χρόνια η πόλη απέκτησε το πρώτο σύγχρονο νοσοκομείο που εγκαινιάστηκε το 1899. Ο πρόξενος της Ρωσίας στην τελετή των εγκαινίων έδωσε το δωρητήριο έγγραφο του τσάρου Νικολάου Β στον τότε δήμαρχο της πόλης.

Το νοσοκομείο της πόλης του Ρεθύμνου ήταν το μοναδικό καινούργιο νοσοκομείο στη Κρήτη.

Ήταν δυναμικότητας 20 -30 κλινών. Ο προϋπολογισμός του ανέρχετο στις 40.000 δραχμές το χρόνο και υλοποιείτο από την είσπραξη ειδικού φόρου από τα εισαγόμενα και εξαγόμενα προϊόντα του Ρεθύμνου. Πληρούσε όλες τις σύγχρονες προδιαγραφές της εποχής. Χαρακτηρίστηκα του ήταν ότι η στέγη του χειρουργείου ήταν κατασκευασμένη από γυάλινα κεραμίδια, ο εξοπλισμός του χειρουργείου προερχόταν από το Παρίσι, ενώ διέθετε σύγχρονο φαρμακείο και μαγειρείο. Τέλος η επίπλωση του ήταν ευρωπαϊκών προδιαγραφών.

Το νοσοκομείο αυτό λειτούργησε στην ίδια θέση χωρίς ουσιαστικές αλλαγές για περίπου 50 χρόνια. Η λειτουργία του διεκόπη απότομα την 22 Μάιου του 1941(Τρίτη ημέρα της μάχης της Κρήτης) όταν βομβαρδίστηκε από τα Γερμανικά αεροπλάνα. Η μόνη προσθήκη που έγινε ήταν το 1902 -1903 στην ανατολική πτέρυγα του κτιρίου που προστέθηκε κτίσμα για νοσηλεία κοινών γυναικών εξαιτίας της αύξησης των αφροδίσιων νοσημάτων από την παρουσία μεγάλου αριθμού στρατιωτών από τις εγγυήτριες δυνάμεις της εποχής.

Στη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής το νοσοκομείο στεγάσθηκε σε διάφορες ιδιωτικές κλινικές της πόλης που επιτάχθηκαν από τους Γερμανούς όπως η κλινική Μαρούλη (σήμερα στεγάζει τη δημοτική φιλαρμονική) και η κλινική Φραγκιαδάκη.

Μετά την απελευθέρωση το νοσοκομείο θα μεταφερθεί στο κτίριο του Ορφανοτροφείου (σημερινό Μουσικό Γυμνάσιο) όπου λειτουργούσε κατά την περίοδο της κατοχής το Γερμανικό στρατιωτικό νοσοκομείο, που με την αποχώρηση των Γερμανών, αυτό εγκαταλείφθηκε πλήρως εξοπλισμένο.

Σε αυτό το διάστημα προστέθηκαν ακόμη το Μαιευτικό και Γυναικολογικό τμήμα, επίσης ιδρύθηκε και το αντιφυματικό ιατρείο.

Μετά την καταστροφή (βομβαρδισμός από Γερμανούς) χρειάσθηκε να περάσει μια δεκαετία περιπλάνησης – φιλοξενίας στους παραπάνω χώρους της πόλης του Ρεθύμνου μέχρι το 1951. Τότε η Πανκρήτια Ένωση Αμερικής διέθεσε το ποσό των 50.000 δολαρίων για την ανέγερση νέου νοσοκομείου.

Το 1954 εγκαινιάζεται το νέο νοσοκομείο δυναμικότητας 50 κλινών με πρόνοια για οργανισμό 100 κλινών. Χωροθετήθηκε στη θέση που βρίσκεται το σημερινό νοσοκομείο, νότια του δημοτικού κήπου και μεταξύ των οδών Τρανταλλίδου και Κουμουνδούρου. Καθημερινά νοσήλευε 90 -100 ασθενείς. Αποτελούσε πάλι το νέο στολίδι της πόλης.

Κατά την δεκαετία του 1970 ο πληθυσμός της πόλης του Ρεθύμνου αυξάνει ραγδαία εξαιτίας της λειτουργίας πολλών τμημάτων του Πανεπιστήμιου όπως επίσης και από την γρήγορη τουριστική ανάπτυξη του νομού. Παράλληλα οι νέες εξελίξεις στη ιατρική δημιουργούν την ανάγκη νέων τμημάτων και χώρων για καλύτερη παροχή υγείας στους πολίτες.

Το 1978 αρχίζει αργά η δημιουργία μιας μεγάλης νέας πτέρυγας στο υπάρχοντα χώρο του νοσοκομείου με ταυτόχρονη ανακαίνιση – ανακατασκευή του παλαιού κτιρίου ώστε να δημιουργηθεί μια νέα ολοκληρωμένη νοσηλευτική μονάδα, το νοσοκομείο που έχουμε σήμερα.

Το 1987 εγκαινιάσθηκε και εντάχθηκε στο νεοσύστατο Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ) το νέο νοσοκομείο με δυναμικότητα 150 κλινών.

Το νοσοκομείο είχε παθολογικό τομέα 70 κλινών με τμήματα: Παθολογικό, Kαρδιολογικό, Παιδιατρικό. Χειρουργικό τομέα 80 κλινών με τμήματα: Αναισθησιολογικό, Χειρουργικό , Ορθοπεδικό ,Ουρολογικό, Μαιευτικό – Γυναικολογικό, Οφθαλμολογικό. Εργαστηριακό τομέα με: Μικροβιολογικό, Βιοχημικό, Αιματολογικό, Ακτινοδιαγνωστικό, Αιμοδοσία, Εξωτερικά Ιατρεία, φαρμακείο και φυσιοθεραπευτήριο.

Σφάλμα της εποχής ήταν που δεν επιλέχθηκε σαν λύση η κατασκευή του νοσοκομείου σε νέο καινούριο χώρο εκτός της πόλης αλλά παρέμεινε στον ίδιο χώρο περιτριγυρισμένο από πολυκατοικίες, χωρίς εύκολη πρόσβαση και χωρίς χώρους για στάθμευση.

Το νοσοκομείο αναπτύχθηκε ραγδαία, σύμφωνα με τα νεότερα δεδομένα θεραπείας για την καλύτερη αντιμετώπιση των ασθενών, με αντικειμενικό σκοπό την σημαντικότατη μείωση των διακομιδών σε νοσοκομεία του Ηρακλείου και των Χανίων. Αυτή είναι η αιτία να δημιουργηθούν νέα τμήματα που δεν υπήρχαν στον οργανισμό του νοσοκομείου. Τα νέα τμήματα ήταν η Μονάδα Εντατικής Θεραπείας , η Μονάδα Τεχνητού Νεφρού η Πνευμονολογική, η Ψυχιατρική και η ΩΡΛ κλινική, το Δερματολογικό και το οδοντιατρικό Ιατρείο επίσης η αναβάθμιση του Ακτινολογικού και Μικροβιολογικού τμήματος. Τέλος ήταν αναγκαία η λειτουργία του Τμήματος Επειγόντων Περιστατικών.

Σχεδόν όλα τα παραπάνω νέα τμήματα στεγάστηκαν στον υπάρχοντα χώρο του κτιρίου του 1987 και στελεχώθηκαν με ελάχιστο νέο προσωπικό λόγω της μη ύπαρξης των τμημάτων αυτών στο οργανισμό του νοσοκομείου. Το πρόβλημα υποστελέχωσης εξακολουθεί ακόμα και σήμερα να υφίσταται.

Το νοσοκομείο στα τέλη του 1990 αρχές 2000 βρίσκεται να ασφυκτυά από την σημαντική έλλειψη χώρων. Ο τότε πρόεδρος – διοικητής Γιώργος Αγγελιδάκης ξεκινά την κατασκευή νέας πτέρυγας συνολικής επιφάνειας 4.000 τετραγωνικών μέτρων στη δυτική πλευρά του νοσοκομείου χωρίς την έγκριση του Υπουργείου και χωρίς την έκδοση οικοδομικής άδειας με δωρεά χρημάτων των Ρεθυμνιωτών (Νίκου Δασκαλαντωνάκη και Σήφη Βαρδινογιάννη). Η κατασκευή του κτιρίου φθάνει μέχρι και την τοιχοποιία. Μετά από όλα αυτά έρχεται η βοήθεια της νομαρχίας στη έκδοση οικοδομικής άδειας και τέλος σε επίσκεψη του τότε πρωθυπουργού της χώρας Κώστα Σημίτη στο νοσοκομείο παρέχεται η υπόσχεση ότι θα ολοκληρωθεί η νέα κατασκευή. Αρχίζουν τελικά με αργούς ρυθμούς οι νόμιμες εργασίες της κατασκευής του νέου κτιρίου .

Το 2011, μετά από 11 χρόνια, η νέα πτέρυγα του νοσοκομείου τελικά ολοκληρώνεται, και ευελπιστούμε να δώσει μια νέα ώθηση στις υπηρεσίες υγείας του νομού. Η άμεση στοχοθεσία για την πλήρη αξιοποίηση του νέου κτιρίου, είναι η πρόσληψη νοσηλευτικού κυρίως προσωπικού και ο εξοπλισμός της, μέσω του προγράμματος ΕΣΠΑ.

Τα παραπάνω ιστορικά στοιχεία διασώθηκαν συγκεντρώθηκαν, καταγράφηκαν από ιστορικά αρχεία, εφημερίδες της εποχής και προφορικές παραδόσεις από ανθρώπους που πραγματικά αγάπησαν το νοσοκομείο και το Ρέθυμνο.

Τα βρίσκουμε στα βιβλία :

του γιατρού Νίκου Αλ Κοκονά

Θεόδωρου Στυλ. Πελαντάκη

Στα ιστολόγια :

Άγονη γραμμή και Ρεθυμνιώτικες Αναδρομές του Κωστή Ηλ. Παπαδάκη

Σε προφορικές επικοινωνίες που είχα με τους πρώην πρόεδρους του νοσοκομείου Γιωργή Αγγελιδάκη, Κωστή Λαμπρινό, Αγάπιο Ακουμιανάκη και τον Διευθυντή της ιατρικής υπηρεσίας Σπύρο Μικρούλη.

Γενικό Νοσοκομείο Αγίου Νικολάου

περιγραφή

Διεύθυνση: Κνωσσού 2-4, Άγιος Νικόλαος, Τ.Κ. 72100

Τηλέφωνο: 28413-43000, 28410-66000

Τηλέφωνο Τμήματος Κίνησης Ασθενών: 28413-43575

Τηλέφωνο Γραμματείας Εξωτερικών Ιατρείων: 28413-43549

Τηλέφωνο Ραντεβού Απογευματινών Ιατρείων: 28413-43606

Fax: 28410-83327

URL: http://www.agnhosp.gr/

Το Γενικό Νοσοκομείο Αγίου Νικολάου διαθέτει 144 ανεπτυγμένες κλίνες και εφημερεύει καθημερινά. Η είσοδος των Επειγόντων Ιατρείων είναι απο την οδό Παλαιολόγου ενώ των λοιπών τμημάτων και τακτικών ιατρείων από την οδό Κνωσσού. 

Το νοσοκομείο παρέχει όλο το φάσμα υπηρεσιών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας φροντίδας υγείας και εκτός από τα βασικά τμήματα του Παθολογικού, Χειρουργικού, Εργαστηριακού και Ψυχιατρικού Τομέα διαθέτει επιπλέον Μονάδα Εντατικής Θεραπείας 6 κλινών, Μονάδα Τεχνητού Νεφρού, Ουρολογικό Ιατρείο, Ογκολογικό Ιατρείο, Γαστρεντερολογικό Ιατρείο, Αξονικό Τομογράφο, Κυτταρολογικό Παθολογοανατομικό Εργαστήριο και άλλα τμήματα, μονάδες και ιατρεία μοναδικά για το νομό, τα οποία εξυπηρετούν ένα πληθυσμό 75.381 και πλέον κατοίκων.

Γενικό Νοσοκομείο - Κέντρο Υγείας Ιεράπετρας

περιγραφή

Διεύθυνση: Καλημεράκη 6, Ιεράπετρα, Τ.Κ. 72200

Τηλέφωνο: 28423-40122

Τηλέφωνο Τμήματος Κίνησης Ασθενών: 28423-40121

Τηλέφωνο Γραμματείας Εξωτερικών Ιατρείων: 28423-40123

Τηλέφωνο Ραντεβού Απογευματινών Ιατρείων: 28423-40124

Fax: 28420-25290

URL: -

Λειτούργησε για πρώτη φορά το 1944 ως Μονάδα Περίθαλψης σε ένα πρόχειρο μικρό νοσοκομείο σε ιδιωτικό ακίνητο (από προσφορά) και με εθελοντές ιατρούς και προσωπικό, ενώ το 1945 αναγνωρίστηκε ως προσωρινό Κρατικό Νοσοκομείο δυναμικότητας 20 κλινών.

Το 1948 με τη βοήθεια της Ελληνικής Πολεμικής Περίθαλψης Αμερικής αγοράστηκε από τους κατοίκους της Ιεράπετρας οικόπεδο, όπου ανεγέρθηκε Υγειονομικός Σταθμός.

Το 1950 το ακίνητο περιήλθε στην κυριότητα του Ελληνικού Δημοσίου και λειτούργησε ως Κέντρο Υγείας. Το 1955, με Βασιλικό Διάταγμα (ΦΕΚ 35/1955) ιδρύθηκε Μονάδα Περίθαλψης 30 κλινών με την επωνυμία «Γενικό Νοσοκομείο Ιεράπετρας , ενώ το 1957 με τη συνεισφορά των Ιεραπετριτών αποπερατώθηκε Νοσηλευτική Πτέρυγα 70 κλινών, ενώ το 1983 το νοσοκομείο εντάχθηκε στο ΕΣΥ.

Το Νοσοκομείο Ιεράπετρας παρέχει σήμερα υπηρεσίες πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας φροντίδα υγείας) και ο μοναδικό Οφθαλμολογικό Τμήμα που πραγματοποιεί οφθαλμολογικές χειρουργικές επεμβάσεις στο νομό.

Το Κέντρο Υγείας είναι ενσωματωμένο στο Νοσοκομείο και καλύπτει επιπλέον τα Επείγοντα και την Ημερήσια Νοσηλεία με τέσσερις (4) Κλίνες 2 Παθολογικές, 2 Χειρουργικές και σε αυτό υπάγονται τα Περιφερειακά Ιατρεία Σχινοκαψάλων, Κάτω Χωριού, Πρίνας, Μάλλων, Μύρτου και Γρα-Λυγιάς

Γενικό Νοσοκομείο - Κέντρο Υγείας Σητείας

περιγραφή

Διεύθυνση: Ξηροκαμάρες, Σητεία, Τ.Κ. 72300

Τηλέφωνο: 28433-40100

Τηλέφωνο Τμήματος Κίνησης Ασθενών: 28433-40240

Τηλέφωνο Γραμματείας Εξωτερικών Ιατρείων: 28433-40185

Τηλέφωνο Ραντεβού Απογευματινών Ιατρείων: 28433-40200

Fax: 28430-25352

URL: http://www.ghsitia.gr/

ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΣΗΤΕΙΑΣ

Το Γενικό Νοσοκομείο - Κ.Υ. Σητείας ιδρύθηκε το έτος 1947 με το από 9-4-1947 Β.Δ. υπό μορφή δημοσίου, δυναμικότητας κατά την ίδρυσή του 30 κλινών αμέσως μετά την απελευθέρωση και την αναχώρηση των στρατευμάτων κατοχής και η ύπαρξη του κρίθηκε αναγκαία από τους συμμάχους για την ανακούφιση των κατοίκων της Επαρχίας Σητείας από την πολύχρονη ταλαιπωρία που είχαν υποστεί από τα στρατεύματα κατοχής.

Η στελέχωση του, αρχικά από Βρετανίδα Εθελόντρια Νοσηλεύτρια του Ερυθρού Σταυρού και ένα Γιατρό, καταδεικνύει την αναγκαιότητα της ύπαρξης Νοσηλευτικού Ιδρύματος την εποχή εκείνη στην περιοχή, έστω και υποτυπώδους μορφής.

Αρχικά στεγάστηκε σε σπίτια ιδιωτών και μετά σε ιδιόκτητο (από δωρεά) οίκημα μέχρι το 1982.

Το 1983 λόγω της ακαταλληλότητας του κτιρίου και για να καλύψει τις συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής μεταστεγάστηκε σε ιδιωτικό κτίριο (πρώην ξενοδοχείο).

Από το Φθινόπωρο του 1994 το Γενικό Νοσοκομείο - Κ. Υ. Σητείας στεγάζεται σε νέο σύγχρονο ιδιόκτητο κτίριο στην περιοχή Ξεροκαμάρες Σητείας, εξοπλισμένο με σύγχρονο επιστημονικό μηχανολογικό και ξενοδοχειακό εξοπλισμό, δυναμικότητας 110 κλινών και 7500 m2. Για την κατασκευή του εντάχθηκε στο Πρόγραμμα του Μ.Ο.Π. Κρήτης & χρηματοδοτήθηκε από την Ε.Ο.Κ. με το ποσό των 2 δις. Δρχ.

Σήμερα το Νοσοκομείο μας έχει Αναπτυγμένες 75 κλίνες και Οργανικές 75, βάσει του νέου Οργανισμού που ισχύει 

ΚΤΙΡΙΟ Α ΙΣΟΓΕΙΟ Κεντρική Είσοδος, Αναμονή, Τηλεφωνικό Κέντρο, Servers Room- Κατανεμητές, Γραφείο Κίνησης Εσωτερικών Ασθενών

ΟΡΟΦΟΣ Είσοδος Γραφείων, Διάδρομος Κίνησης, COMPUTER ROOM, Γραφείο Προϊστάμενου Τεχνικής Υπηρεσίας, Τμήμα Πληροφορικής & Οργάνωσης,

ΚΤΙΡΙΟ Β ΥΠΟΓΕΙΟ Είσοδος Κτιρίου Β', Διάδρομος Κίνησης, Αποθήκη, Ραφείο, Κουζίνα, Εγκαταστάσεις Η/Μ Είσοδος Φαρμακείου, Φαρμακείο, Αξονικός Τομογράφος

ΙΣΟΓΕΙΟ Διάδρομος Κίνησης, Θάλαμοι Νοσηλείας Χειρουργικού Τομέα

Α' ΟΡΟΦΟΣ Διάδρομος Κίνησης, Θάλαμοι Νοσηλείας Παθολογικού Τομέα

Β' ΟΡΟΦΟΣ Διάδρομος Κίνησης, Θάλαμοι Νοσηλείας Κενοί. Γραφείο Δ/νουσας ΝΥ, Γραφεία Γιατρών

ΚΤΙΡΙΟ Γ ΥΠΟΓΕΙΟ Διάδρομος Κίνησης, Τραπεζαρία, Εξοδος Τραπεζαρίας, Αρχείο, Νεκροτομείο,Εξοδος Νεκροτομείου, Πλυντήρια, Κεντρική Αποστείρωση, Η/Μ

ΙΣΟΓΕΙΟ Διάδρομος Κίνησης, Θάλαμοι Νοσηλείας Χειρουργικού Τομέα, Εξοδος στο Αίθριο Νοσηλευτικών Μονάδων

Α' ΟΡΟΦΟΣ Διάδρομος Κίνησης, Θάλαμοι Νοσηλείας Παθολογικού Τομέα

Β' ΟΡΟΦΟΣ Διάδρομος Κίνησης, Θάλαμοι Νοσηλείας Παιδιατρικού

ΚΤΙΡΙΟ Δ ΥΠΟΓΕΙΟ Διάδρομος Κίνησης, Μηχανοστάσια, Η/Μ, Εξοδος Μηχανοστασίου

ΙΣΟΓΕΙΟ Διάδρομος Κίνησης Χειρουργείων, Χειρουργεία, Διάδρομος Κίνησης Εργαστηρίων, Εργαστήρια (Μικροβιολογικό, Ακτιν/κό), Εξοδος Μικροβιολογικού προς Περιβάλλοντα Χώρο και Αίθριο Μικροβιολογικού

ΚΤΙΡΙΟ Ε ΟΡΟΦΟΣ Αίθουσα Εκδηλώσεων, Αίθριο Αιθουσας Εκδηλώσεων

ΚΤΙΡΙΟ Ζ ΙΣΟΓΕΙΟ Είσοδος Ε.Ι.απο τον περιβάλλοντα χώρο και το Αίθριο Ε.Ι., Εξωτερικά Ιατρεία

Α' ΟΡΟΦΟΣ Γραφείο Προσωπικού, Γραμματείας, Τεχνικής Υπηρεσίας, Γραφείο Δ/νσης Δ.Υ., Γραφείο Διοικητή & Διοικητικού Συμβουλίου, Διάδρομος Κίνησης

ΚΤΙΡΙΟ Η ΙΣΟΓΕΙΟ Διάδρομος Κίνησης, Εξωτερικά Ιατρεία

Α' ΟΡΟΦΟΣ Δωμάτια Εφημερίας Ιατρών

ΚΤΙΡΙΟ Θ ΙΣΟΓΕΙΟ Είσοδος ΤΕΠ, Διάδρομος Κίνησης, Τ.Ε.Π , Βραχεία Νοσηλεία

ΚΤΙΡΙΟ Ι ΙΣΟΓΕΙΟ Κτίριο Ιατρικών Αερίων

ΚΤΙΡΙΟ Κ ΙΣΟΓΕΙΟ Κυλικείο

ΚΤΙΡΙΟ Λ ΙΣΟΓΕΙΟ Περιβάλλον Χώρος

ΚΤΙΡΙΟ Μ ΙΣΟΓΕΙΟ Κεντρικές Αποθήκες Υλικών, Γραφείο Αποθηκών

ΚΤΙΡΙΟ Ν ΙΣΟΓΕΙΟ ΕΚΑΒ, Χώρος Στάθμευσης Ασθενοφόρων, Γραφείο Οδηγών

ΚΤΙΡΙΟ Ξ ΙΣΟΓΕΙΟ Βιολογικός Καθαρισμός

Γενικό Νοσοκομείο - Κέντρο Υγείας Νεάπολης

περιγραφή

Διεύθυνση: Γ. Διαλυνά, Νεάπολη Τ.Κ. 72400,

Τηλέφωνο: 28413-40801

Τηλέφωνο Τμήματος Κίνησης Ασθενών: 28413-40835

Τηλέφωνο Γραμματείας Εξωτερικών Ιατρείων: 28413-40831

Τηλέφωνο Ραντεβού Απογευματινών Ιατρείων: -

Fax: 28410-32873

URL: http://www.dialynakeio.com

 Το Γενικό Νοσοκομείο-Κέντρο Υγείας Νεαπόλεως βρίσκεται στην πόλη Νεάπολη του δήμου Αγίου Νικολάου στο νομό Λασιθίου. 

Το Νοσοκομείο Νεάπολης ιδρύθηκε Οκτώβρη του 1944 ως Δημοτικό για τη νοσηλεία και περίθαλψη των απόρων κατοίκων και λόγω των δυσχερών οικονομικών συνθηκών στεγάζεται σε κτίριο το οποίο είχε ανεγερθεί απο τα στρατεύματα κατοχής για “καταναγκαστική εργασία των κατοίκων της περιφέρειας κατά την εποχήν της δουλείας” 

Συστήνεται δε αρχικά Εφορεία Νοσοκομείου για τη διοίκηση και διαχείριση αυτού αποτελούμενης απο τους : α)  εκάστοτε Δήμαρχο Νεάπολης ως πρόεδρο β)  Νικ. Βελονάκη ιατρό γ)  Γεώργιο Μαστοράκη Απόστρατο Αντισμήναρχο Αεροπορίας ( και μετέπειτα δωρητή)  δ) Μιχ. Σεργάκη δικηγόρο ε) Δημ. φινοκαλιώτη καθηγητή η) Ιωάν. Καλλιατάκη και τον θ) εκάστοτε πρόεδρο Πρωτοδικών Λασιθίου με Προεδρείο του Αδελφάτου τους α) Ιωάν. Καβαλάκη ως Πρόεδρο β) Γεώργιο Μαστοράκη ως Αντιπρόεδρο και γ) Δημ. Φινοκαλιώτης ως Γραμματέας.

Υπηρέτησαν δε στο Νοσοκομεία αρχικά όλοι οι Ιατροί της πόλης εκ περιτροπής ανα δύο (2) μηνιαίως .

Με το Β.Δ. 131/ΦΕΚ33/Α/27-2-1965 έγινε η σύσταση δημοτικού ιδρύματος με την επωνυμία «Διαλυνάκειο Δημοτικό Νοσοκομείο Νεαπόλεως»  -προκειμένου να τιμηθεί ο πρώτος συμπολίτης, που  κληροδότησε ένα ακίνητο στο Νοσοκομείο ο Γεώργιος Διαλυνάς- το οποίο στο άρθρο 2 αναφέρει : « Σκοπός του Ιδρύματος είναι η παροχή δια των κλινικών εργαστηρίων και εξωτερικών ιατρείων αυτού νοσηλείας εις τους ασθενείς της περιφέρειας του Δήμου Νεαπόλεως ».

Με το Β.Δ. 481 ΦΕΚ 152/Α/4-9-1967 υπάγεται στις διατάξεις του Ν.Δ. 2592/53 ΦΕΚ 254/Α/18-9-53 και ως Νοσηλευτικό Ίδρυμα αποτελεί πλέον Ν.Π.Δ.Δ. υπό την εποπτεία του Υπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας.

Με την Υπουργική Απόφαση 4787 ΦΕΚ 175/Β/6-4-1987 γίνεται η αναμόρφωση του Οργανισμού και φέρει πλέον την επωνυμία Γενικό Νοσοκομείο – Κέντρο Υγείας Νεάπολης Κρήτης «Διαλυνάκειο» με σκοπό την πρωτοβάθμια και την δευτεροβάθμια περίθαλψη.

Με την Υπουργική Απόφαση Υ4α/οικ. 48335 ΦΕΚ 1682/Β/16-5-2012 τροποποιείται ο οργανισμός του Νοσοκομείου και εντάσσεται η Κλινική Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης .

Οι δωρητές του  Νοσοκομείου Νεάπολης “Διαλυνάκειο”  με το σπουδαίο έργο που προσέφεραν σε αυτό κληροδοτώντας του μεγάλη ακίνητη περιουσία στηρίζουν , ενισχύουν και δημιουργούν ιδιαίτερα ευνοϊκές συνθήκες για ένα Δημόσιο Νοσοκομείο.  Τόσο για την οικονομική όσο και για την εν γένει λειτουργία του και την ποιότητα των Υπηρεσιών του.

Τα ετήσια έσοδα απο τα κληροδοτήματα καλύπτουν ανάγκες της  λειτουργίας του  και τα αποθεματικά τους προορίζονται για την ενίσχυση της δημιουργίας του Κέντρου αποθεραπείας και Αποκατάστασης.

Η προστασία των κληροδοτημάτων η οποία εξασφαλίζει τη συνέχεια της πλεονασματικής λειτουργίας του Νοσοκομείου αποτελεί πρώτιστο μέλημα για τη Διοίκηση και τους Εργαζόμενους του Νοσοκομείου. 

Στο Γενικό Νοσοκομείο-Κέντρο Υγείας Νεαπόλεως υπάγονται τα περιφερειακά ιατρεία:

Π.Ι. Κριτσάς

Π.Ι. Ελούντας

Π.Ι. Λούμας

Π.Ι. Βραχασίου

Π.Ι. Φουρνής

Π.Ι. Χουμεριάκου

Ειδικό Π.Ι. Φυλακών Νεαπόλεως

Το Γενικό Νοσοκομείο-Κέντρο Υγείας Νεαπόλεως προσφέρει υπηρεσίες πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας φροντίδας υγείας στον πληθυσμό ευθύνης του, ο οποίος ανέρχεται σε 2987 άτομα σύμφωνα με την απογραφή πληθυσμού του 2001. Γεωγραφικά, στην περιοχή ευθύνης του εντάσσονται οι δήμοι: Νεαπόλεως(Δημοτικό Διαμέρισμα: Νεαπόλεως). 

Διοικητής/υποδιοικητής:  . 

ΣΤΟΙΧΕΙΑ

ΦΩΤ - ΑΝΤΩΝΗΣ ΓΕΝΝΑΡΑΚΗΣ

Οι Κλινικές Της Πόλης Του Ηρακλείου Απο Την Δεκαετία Του 1950

Οι κλινικές στο παλιό Ηράκλειο

ΛΕΣ ΚΑΙ ΗΤΑΝ ΧΘΕΣ! - Εις μνήμην Μ. Δετοράκη

Του Δημήτρη Σάββα

Επιμέλεια Αντώνης Γενναράκης

Δεν ήταν τελικά ένα όνειρο, όπως θα ήθελα, ή όπως θα ήλπιζα να είναι. Είχα βέβαια κάθε λόγο να πιστεύω σε μια κακή συγκυρία, αφού λίγες ώρες πριν από τη μεγάλη “φυγή” είχαμε μιλήσει στο τηλέφωνο. Ήθελα να μου δώσει κάποιες οδηγίες για το σημερινό πόνημά μου, ως ο πιο αρμόδιος, πράγμα που το έκανε με απλοχεριά και περίσσια ευχαρίστηση, όπως το συνήθιζε πάντα ο ίδιος, αλλά η συζήτησή μας επεκτάθηκε και σ’ άλλα θέματα.

Στο Μουσείο της Ιστορίας της Ιατρικής και στα εκθέματά του, στο κτήριο του Ευαγγελισμού που τελεί κάτω από μια ιδιόμορφη και άκρως ντροπιαστική κατάσταση, αναφερθήκαμε στο αγαπημένο του περιοδικό το “Παλίμψηστο” στο οποίο υπήρξε μόνιμος και από τους πλέον συνεπέστατους συνεργάτες και ανανεώσαμε το ραντεβού μας... αλλά... Μας πρόλαβε εκείνο το αφεύγατο βράδυ της 2ας του Ιούνη, Δευτέρα κιόλας.

Και τι δεν πέρασε από το μυαλό μου, και τι δεν συνεχίζει να περνά συνεχώς! Εικόνες, μνήμες, θύμησες, λόγια και έργα αυτού του Ανθρώπου! Του εκφραστή του ήθους και της σεμνότητας, του εκπροσώπου της απλότητας και της εντιμότητας, του πιστού υπηρέτη της Ιατρικής επιστήμης, του ακούραστου και μεθοδικού ερευνητή, ενός Ανθρώπου που είχε απεριόριστο σεβασμό στον συνάνθρωπό του, αυτού του “άλλου”, τώρα πια, του Ανθρώπου που, κατά τον ποιητή “είχε τις χάρες όλες”! 

Του σεβαστού, αείμνηστου γιατρού και ευπατρίδη, Μανόλη Δετοράκη.

 Μια από τις περιπτώσεις ενός καθολικού ανθρώπου που δεν μπορεί κανείς να υπερβάλει με τα λόγια. Έχουν παρέλθει περίπου δυο δεκαετίες, ίσως και παραπάνω. Γύρω στις 1.10 το μεσημέρι μαζί με τον Ανδρέα, το Στεφανή, όπως ο ίδιος συνήθιζε να τον λέει, το Μηνά και εμένα. Όλοι μας τον περιμέναμε, το είχαμε και μας είχε συνηθίσει να έρχεται στο Τμήμα των Αρχείων, στα Αχτάρικα, καθημερινά, για να ξεφυλλίσει έγγραφα του Αρχείου της Δημογεροντίας. 

Ίσως ήταν ο μόνος ερευνητής που τόσο διεξοδικά είχε μελετήσει το προαναφερόμενο Αρχείο. Τον “βλέπω” να μπαίνει βιαστικά, να “χαιρετά” το Νίκο το Γιανναδάκη και τον κύριο Μενέλαο τον Παρλαμά και να πιάνει αμέσως δουλειά. Πάντοτε είχε κάτι να μας πει και τον ρωτούσα: “Γιατρέ, κανένα νέο;”. Δεν αργούσε να μας δώσει την απάντηση: “Ξέρετε τι μου θυμίζει αυτό το περιεχόμενο του εγγράφου; 

Παλιά, ως μαθητές του Γυμνασίου, πηγαίναμε με τα πόδια από το Αμαριανό στο Καστέλι και επιστρέφαμε το απογευματάκι. Συνήθως εξαντλημένοι αλλά και πεινασμένοι. Ένας συμμαθητής μου που έμενε στα πρώτα σπίτια του χωριού μου, του Αμαριανού, καθώς μπαίναμε, απευθύνεται στη μάνα του. Ε Μα, τί έψησες σήμερα; Ρεβύθια, του απαντά εκείνη. Μήπως έχει και πράμα καμπλιές για σαλάτα; Ρωτάει τη μάνα του ο μαθητής, για να πάρει την απάντηση. 

Είντά ’σαι και θες να φας και σαλάτα, δικηγόρος;”. Και πολλά άλλα. Πάντοτε επίκαιρος, υπομονετικός, καλωσυνάτος, καταδεκτικός. Ολύμπιος! και ανιδιοτελής. Τι ευχαρίστηση ένιωθε ο ίδιος όταν έβρισκε κάποιο νέο στοιχείο και τι χαρά, την οποία ήθελε να μοιράζεται μαζί μας. Πόσες φορές αγοράζοντας κάποια βιβλία, τα οποία τον ενδιέφεραν από διάφορα καταστήματα στο Μοναστηράκι, με έντονη ικανοποίηση το ανακοίνωνε στην Άννα και εφόσον το βιβλίο δεν περιεχόταν σ’ αυτά της Βικελαίας, ο ίδιος έφερνε ένα φωτοαντίγραφό του για να υπάρχει. Να το διαβάσουν κι άλλοι, να το μελετήσουν και οι επόμενοι, το θεωρούσε χρέος του, αυτό ήταν το μεγαλείο αυτού του Ανθρώπου!

Το σημερινό κείμενό μου, το αφιερώνω στον ίδιο και υποκλινόμενος στη μνήμη του, τον ευχαριστώ από καρδιάς. Γι’ αυτά που μου πρόσφερε, γι’ αυτά που μας πρόσφερε. Τον θεωρώ ένα κομμάτι αυτής της πόλης που τόσο αγάπησε και την υπηρέτησε κατά τρόπο θαυμαστό, τον νιώθω ως μέρος της ιστορικής της διαδρομής. 

Και μου είναι αδιανόητο να σκεφθώ ότι κάθε πνευματικό δημιούργημα που αφορά σ’ αυτό τον τόπο, δεν ακουμπάει πάνω στους Στέργιο Σπανάκη, Νικόλαο Σταυρινίδη, Ελευθέριο Πλατάκη, αλλά και στον Μανόλη Δετοράκη.

Ηράκλειο, κατά τα τέλη της δεκαετίας του πενήντα. Ένας οδηγός που έφθασε στα χέρια μου από τον καλό συνάδελφο Στέφανο Γρατσέα, του Αντώνη και της Πόπης Λουκάκη, μας παρέχει πολλές πληροφορίες, μεταξύ των άλλων περιγράφει τις κλινικές της πόλης μας. 

Στο σύνολό τους είναι είκοσι οκτώ, συμπεριλαμβανομένου φυσικά και του Πανανείου Δημοτικού Νοσοκομείου, του οποίου ο αριθμός του τηλεφώνου του ήταν τριψήφιος και συγκεκριμένα 2-02.

“Η σημερινή θλιβερή κατάσταση που βρίσκεται το άλλοτε Πανάνειο Δημοτικό Νοσοκομείο, δεν φαίνεται να συγκινεί κανένα αρμόδιο. Σαν απομεινάρι ανελέητου βομβαρδισμού, ορθώνει πεισματικά τους πέτρινους τοίχους του στη φθορά του χρόνου και το κωδωνοστάσιο του Αγ. Παντελεήμονα “μεγαλοπρεπώς εξέχον”, απαλύνει τον αποτροπιασμό που νιώθεις, βλέποντας έργα “βεβήλων και αφρόνων” και σου δίδει μια ελπίδα για κάποια μελλοντική αποκατάσταση. 

Σε καμιά ευνομούμενη χώρα, δεν θα έσπευδαν να καταστρέψουν ένα δημόσιο κτήριο, αν προηγουμένως δεν είχε εξασφαλιστεί με τεκμηριωμένη μελέτη, η μελλοντική χρήση του χώρου. Γραφειοκρατία, κρατική αναλγησία και υπαλληλικός ωχαδερφισμός, αποτελούν τα τρία κακά της μοίρας μας. Δεκαπέντε χρόνια τώρα, ένα ιστορικό δημόσιο κτήριο (Δημοτικό ή Δημόσιο, ποιός στ’ αλήθεια ξέρει;) απογυμνωμένο και άθλιο, μας δείχνει δραματικά το πραγματικό μας πρόσωπο. 

Οι μόνοι που νοιώθουν αληθινό πόνο, βλέποντας τα απομεινάρια “του ασύλου τούδε των νοσούντων”, είναι όσοι επιζώντες νοσηλεύτηκαν σ’ αυτό και ιδιαίτερα όσοι επιζώντες εργάστηκαν σ’ αυτό, ως επιστημονικό, νοσηλευτικό ή διοικητικό προσωπικό. Σ’ αυτή την ομάδα καταλέγεται και η δική μου ταπεινή παρουσία - ένα σύντομο πέρασμα - το 1965-6.

Μ’ αυτό τον τρόπο εκφράστηκε και διατύπωσε τις απόψεις του που πάντα ήταν ξεκάθαρες και κρυστάλλινες, ο Μανόλης Δετοράκης, πριν από δεκαπέντε περίπου χρόνια, θέλοντας να τιμήσει την 90η επέτειο των εγκαινίων του Πανάνειου Δημοτικού Νοσοκομείου. Το συγκεκριμένο νοσοκομείο προσέφερε πολλά. Οι προσπάθειες των λίγων γιατρών αλλά και των νοσοκόμων, ήταν πράγματι ηρωικές. 

Ασθενείς και πονεμένοι, εύποροι και άποροι, βρήκαν θεραπεία και φροντίδα. Το Πανάνειο περιελάμβανε Παθολογικό και Χειρουργικό Τμήμα καθώς και δυο παραρτήματα των συφιλιδικών γυναικών και των μολυσματικών νοσημάτων. 

Τα ειδικά αυτά παραρτήματα για τα αφροδίσια νοσήματα ήταν αναγκαία επειδή λόγω της μικτής κατοχής των ξένων στόλων, στην πόλη μας αλλά και στα Χανιά, βρίσκονταν πολλές γυναίκες ελευθερίων ηθών. Θα συνεχίσω όμως την αναφορά μου αλφαβητικά και στις υπόλοιπες Κλινικές, εκείνης της εποχής.

Ο ‘Αγιος Μηνάς” στην οδό Μιλάτου, ήταν χειρουργική και παθολογική κλινική. Ιδιοκτήτης της ήταν ο Λίτινας που συνεργαζόταν με τους ιατρούς Τζεβά, ο οποίος έκανε και τον ιατροδικαστή και Γιάννη Αθητάκη, πατέρα του σημερινού γιατρού Νίκου Αθητάκη. 

Επίσης, παθολογική και χειρουργική κλινική ήταν η “Αγία Μαρίνα” στην οδό Μεραμβέλλου, με γιατρούς τους Παπαγεωργίου Κων/νο, παθολόγο και τον ουρολόγο Μανωλόπουλο. 

Στην οδό Τρυφίτσου ήταν η χειρουργική κλινική “Άγιος Παντελεήμων” με γιατρούς τον χειρουργό Μπαλτζάκη και παθολόγο το Στέλιο Ανδρουλάκη. 

Στον Άγιο Ιωάννη ήταν η νευρολογική κλινική “Άγιος Ιωάννης”. 

Στην πλατεία Αρκαδίου ήταν η μαιευτική κλινική “Άγιος Ελευθέριος” του μαιευτήρα Πατεράκη

Στην οδό Καρτερού η κλινική “Απόστολος Παύλος” με τους γιατρούς Βαγγέλη Σταματάκη παθολόγο, Σήφη Μιχελάκη χειρουργό και τον καρδιολόγο Μιχάλη Νικολούδη, εκ Γαλιάς ορμώμενο, με τον οποίο είχα την τύχη να μιλήσω αυτές τις μέρες και τον ευχαριστώ θερμά για τις σημαντικές του πληροφορίες που μου έδωσε. Ο Μιχάλης Νικολούδης ήταν ο δεύτερος καρδιολόγος που ήρθε στην πόλη μας. 

Ο πρώτος ήταν ο Γιάννης Σχιζάκης, αδελφός του αρχίατρου Εμμανουήλ Σχιζάκη, πατέρα του γνωστού αρχιτέκτονα και μηχανικού Κωστή Σχιζάκη. Για τον καρδιολόγο Γιάννη Σχιζάκη θα μιλήσουμε παρακάτω. 

Ο καρδιολόγος Μιχάλης Νικολούδης είναι ο πρώτος Έλληνας διδάκτωρ της Ιατρικής Ακαδημίας του Ντίσελντορφ της Γερμανίας. Μεσαρίτης όπως προαναφέραμε, έκανε δυο χρόνια γιατρός στις Μοίρες και έφτασε μέρα που έβλεπε και εβδομήντα αρρώστους, όπως μου είπε ο ίδιος. Σκληρές βέβαια εκείνες οι εποχές και οι ασθενείς δεν είχαν καμιά οικονομική δυνατότητα. Ο ίδιος υπήρξε άριστος επιστήμονας και με υπερβολική αφοσίωση στον πάσχοντα συνάνθρωπο! 

Στο αδιέξοδο της οδού Μινωταύρου ήταν ο “Άγιος Τίτος” με γιατρούς τον Φακιολάκη και τον Νταγιαντά. 

Ακόμα η “Αγία Παρασκευή” του γνωστού γιατρού Κουβίδη στην οδό Κουρμούληδων. 

Η κλινική “Άγιος Γεώργιος” στην οδό Χατζηδάκη με γιατρούς τους χειρουργούς Προχεράρη και Κριτσωτάκη, με τον παθολόγο Φουντουλάκη, με τον ωτορινολαρυγγολόγο Μαραγκάκη και με τον ουρολόγο Σταύρο Μακρυδάκη. Μ’ αυτή την κλινική συνεργάστηκε και ο μεγάλος καρδιολόγος Ιωάννης Σχιζάκης. 

Ο πρώτος καρδιολόγος που ήρθε στην πόλη του Ηρακλείου αλλά και στην Κρήτη ολότελα, σύμφωνα με πληροφορίες που έχω. Στην αρχή ήταν στρατιωτικός γιατρός και στην συνέχεια πήγε στο Άαχεν και πήρε την ειδικότητά του. Τότε ήρθαν τρεις συνολικά από το Άαχεν στην Ελλάδα. Ο Σχιζάκης από το Ηράκλειο, ο Ντούνης από την Αθήνα και ο Σαμαράς από τη Μεσσηνία (θαρρώ πως είναι ο πατέρας του σημερινού γνωστού πολιτικού Αντώνη Σαμαρά). 

Ο καρδιολόγος Γιάννης Σχιζάκης ήταν από τους πρώτους που χειρίστηκαν καρδιογράφο. Ο συγκεκριμένος καρδιογράφος παραδόθηκε από τον ανιψιό του Κωστή Σχιζάκη στον αείμνηστο Μανόλη Δετοράκη, προοριζόμενος για το Μουσείο Ιστορίας της Ιατρικής. Χαρακτηριζόταν ως επαρκής καρδιολόγος και ήταν άριστος στη δουλειά του. Σύμφωνα με πληροφορίες του καλού φίλου και λογίου, φαρμακοποιού Γιάννη Χλουβεράκη, τότε ο καρδιολόγος έκανε το τεστ κοπώσεως στον ασθενή, με δυο τρόπους. Ο πρώτος ήταν η σκάλα που ο ασθενής έπρεπε να ανεβοκατέβει, και ο δεύτερος, κάποια απόσταση που όριζε ο γιατρός και έπρεπε να κάνει ο ασθενής του.

Στην οδό Δελημάρκου ήταν η μαιευτική - γυναικολογική κλινική του Ιερωνυμάκη.

Στην οδό Ταξιάρχου Μαρκοπούλου ο “Κυανούς Σταυρός”. 

Ιδιαίτερα ξακουστή η νευρολογική κλινική του Κωνιού. “Θαρρώ πως είσαι για του Κωνιού” είναι μια φράση που λέγεται και σήμερα. Επίσης φημολογείται πως, όταν φυσούσε νοτιάς ο γιατρός και το προσωπικό της κλινικής ξεκινούσαν τη δουλειά τους πιο μπροστά από την καθιερωμένη ώρα, επειδή λόγω του καιρού οι “τρόφιμοι” βρίσκονταν εν “εξάλλω καταστάσει”. Σήμερα βέβαια λέγεται και το άλλο, πάντα μεταξύ σοβαρού και αστείου: “Κρίμα που έκλεισε ο Κωνιός”! 

Υπήρχε ακόμα στην οδό Καντανολέοντος η μαιευτική κλινική του Λυγνού.

Η μαιευτική κλινική της Μακαρώνα - Τζάνη, στην οδό Μονής Καρδιωτίσσης, στο κτήριο που σήμερα στεγάζονται τα Γενικά Αρχεία. 

Στην οδό Στρατηγού Πεζανού η χειρουργική κλινική “Μεγαλόχαρη” με τους χειρουργούς Μανόλη Μανουρά, Ζουριδάκη, τον ουρολόγο Μανούσο Παναγιωτάκη και τον παθολόγο Ταμιωλάκη. 

Δίπλα στο ΙΚΑ μια άλλη “Μεγαλόχαρη” μαιευτική κλινική του Ασλανίδη. 

Στην οδό Μαρογιώργη επίσης ήταν και η κλινική του μαιευτήρα Μπαλτζάκη. 

Στο δρόμο Μονής Καρδιωτίσσης η οφθαλμολογική κλινική του Παπαματθαιάκη, την οποία στη συνέχεια πήρε ο οφθαλμίατρος Γεώργιος Μαρκάκης. 

Στις Πατέλες λειτουργούσε η νευρολογική κλινική του Χριστόφορου Παπαϊωάννου, εξαίρετου γιατρού και ανθρώπου. 

Επίσης η ωτορ/λογική κλινική του Γιάννη Συγκελάκη στην οδό Σφακίων 

Η κλινική “Τίμιος Σταυρός” στην οδό Θαλήτα και Λαχανά, με γιατρούς τους Πηγάκη και Πουλινάκη. 

Στην οδό Μηλιαρά υπήρχε η γυναικολογική κλινική του Φανουράκη 

Στην οδό Σμύρνης η ωτορ/γική κλινική του Φλουράκη. 

Στην Αλικαρνασσό είχε την κλινική του ο γνωστός και πολυγραφότατος γιατρός Χαβάκης. Σήμερα έχουμε τα πολύτιμα βιβλία του για τα βότανα και όχι μόνο. Ο γιατρός Χαβάκης έκανε και λουτροθεραπεία στην κλινική του, μέσα σε μεγάλες λεκάνες με μπουκάλια που περιείχαν λουτρά από το φαρμακείο Δαμβέργη. 

Στην οδό Ντεντηδάκηδων ήταν η “Πολυκλινική” με χειρουργό το Στέλιο Γιαμαλάκη και με τους παθολόγους Πωλιουδάκη και Σουριαδάκη.

Σύμφωνα με έρευνα του Μανόλη Δετοράκη, οι γιατροί Γιαμαλάκηδες, ο πατέρας Χαράλαμπος και ο άξιος γιός του Στυλιανός, κατέλιπαν λαμπρή και αιώνια μνήμη, γιατί υπήρξαν εξαίρετοι επιστήμονες, αληθινοί πατριώτες, πρότυπα αρετής και υποδείγματα σεμνότητας και μετριοφροσύνης. Γιος του Στυλιανού Γιαμαλάκη επίσης, είναι ο γιατρός Χαράλαμπος Γιαμαλάκης που ζει στην Αθήνα. Η λαϊκή Κρητική μούσα τίμησε τους Γιαμαλάκηδες λαμβάνοντας υπόψη την αρχοντιά τους και την επιστημονική τους αίγλη:

“Άμα λουστεί και χτενιστεί και βγει στο Περαχώρι

τάξε πως είναι του γιατρού του Γιαμαλάκη κόρη”.

“Ήθελα να ’μουνα γιατρός ωσάν το Γιαμαλάκη

για να σου γιάνω την πληγή ψιλομελαχροινάκι”.

“Ο Γιαμαλάκης ο γιατρός μου ξέταξε το αίμα

και μούπενε πως δεν μπορώ να ζω χωρίς εσένα”.

Πάνω από το φαρμακείο του Κοκκάλη, στην οδό 1821, είχε την κλινική του ο Μαυροφόρος, που αργότερα έκανε το “Ασκληπιείο”, στην οδό Ψαρομηλίγγων ήταν η κλινική του Κώστα Βογιατζάκη και επίσης υπήρχε και το “Ιπποκράτειο” με τον παθολόγο Ξεκαρδάκη και τους άλλους γιατρούς Πουλιανάκη, Βαρουχάκη, Μαλλιαράκη

Ο “Ευαγγελισμός” επίσης στην οδό Θεοτοκοπούλου με τους γιατρούς Χατζάκη.

 Καργιωτάκη, Ιορδάνη Δατσέρη και Κώστα Μαρκατάτο, ο οποίος δώρισε και το μερίδιό του, το 1/3, στο Πανεπιστήμιο. Το κτήριο αυτό σήμερα, τραβάει το δικό του Γολγοθά και οι ένοικοί του, κακώς κατά τη γνώμη μου, επικαλούνται το πανεπιστημιακό άσυλο. Ήταν στα οράματα του μεγάλου μας πια απόντα, Μανόλη Δετοράκη, εκεί να στεγαστεί το Μουσείο της Ιστορίας της Ιατρικής, όπως και προαναφέραμε. 

Η ωτορ/λογική κλινική του Άγγελου Ραμουτσάκη, την παιδιατρική κλινική δίπλα στον “Ευαγγελισμό” με τους παιδιάτρους Σεργάκη, Κώστα Ψαράκη και Ζαχαρία Μουρτζίδη

Την παιδιατρική κλινική, τους “Άγιους Πάντες” με τους γιατρούς Γεώργιο Παπαδάκη, Γεώργιο Καρπαθάκη και Μηνά Περδικογιάννη. Αυτή ήταν στην συμβολή των οδών Γουβερνέτου και Ιερωνυμάκη.

Κατά τον Μανόλη Δετοράκη, γύρω στα τέλη της δεκαετίας του εξήντα, το Ηράκλειο είχε περίπου τριάντα πέντε κλινικές, ίσως και παραπάνω. Ο ίδιος υπήρξε ελεγκτής ιατρός από την πλευρά του ΙΚΑ σε αρκετές απ’ αυτές. Όμως και άλλοι ελεγκτές ήταν ο χειρουργός Μπαλτζάκης και ο μαιευτήρας Νικόλαος Μαράκης. Έλεγχοι βέβαια γίνονταν και από τον στρατιωτικό γιατρό της Φρουράς Ηρακλείου, από τον Σχολίατρο αλλά και από τον γιατρό του Νομιατρείου.

Αυτή ήταν η εικόνα σχετικά με την ιατρική περίθαλψη των Ηρακλειωτών, εκείνα τα χρόνια. Τα πραγματικά δύσκολα και σκληρά. Τότε που η τεχνολογία δεν είχε κάνει τόσο εντυπωσιακή την εμφάνισή της. Τότε που η λέξη συνάνθρωπος είχε βαρύτητα!

Θα ήθελα να ευχαριστήσω τους ανθρώπους που με βοήθησαν στην προσπάθειά μου συτή. Μια βαθειά υπόκλιση και ένα μεγάλο ευχαριστώ, στον αείμνηστο και σεβαστό γιατρό Μανόλη Δετοράκη, τον επιστήμονα με την πολύπλευρη, αποτελεσματική και ανιδιοτελή προσφορά. Μια προσφορά με συνέχεια αλλά και διάρκεια. Πολλοί τον θυμούνται ως αγροτικό γιατρό στις Μάλλες της Ιεράπετρας, πολλοί έχουν ως φωτεινό παράδειγμα τον Άνθρωπο Μανόλη Δετοράκη. Ας μου επιτραπεί αυτό το πόνημά μου, να είναι κάποια λουλούδια πάνω στο ελαφρύ χώμα που τον σκεπάζει. Επίσης θα ήθελα να ευχαριστήσω τον πολύ πρόθυμο καρδιολόγο γιατρό κ. Μιχάλη Νικολούδη, τον καλό φίλο και αρχιτέκτονα Κωστή Σχιζάκη για τις πολύ ενδιαφέρουσες πληροφορίες του, τον λόγιο και ακούραστο φαρμακοποιό κ. Γιάννη Χλουβεράκη και επίσης τον φαρμακοποιό κ. Μανόλη Παπαχατζάκη για την προσφερόμενη βοήθειά του μ’ εκείνη την χαρακτηριστική σεμνότητα που πάντα τον διακρίνει. Τέλος οφείλω ευχαριστίες στον αγαπητό φίλο και φιλόλογο καθηγητή Σήφη Κοσόγλου για τις πολύτιμες συμβουλές του αλλά και σ’ όλους εσάς. 

ΚΡΗΤΗ ΠΟΛΕΙΣ ΚΑΙ ΧΩΡΙΑ kritipoliskaixoria

Η Κρήτη στο ίντερνετ με πλούσιο φωτογραφικό υλικό, πολιτιστικά, λαογραφικά νέα και ιστορικά στοιχεία, Αφιερώματα αε πόλεις και χωριά της Κρήτης, αρχαιολογικούς χώρους, θρησκευτικά μνημεία, και Ανθρώπους