Ο Ιερός Ναός της Παναγίας Σταυροφόρων στην πόλη του Ηρακλείου

Πρόκειται για λατινική μονή των Σταυροφόρων (Crosecchieri) που κατά την τουρκοκρατία μετατράπηκε σε τζαμί με το όνομα Αγκεμπούτ Πασά. Έχει σχήμα βασιλικής με το μεσαίο κλίτος ψηλότερο από τα άλλα. 

Τα κλίτη επικοινωνούσαν μεταξύ τους με δύο σειρές κιόνων που σχημάτιζαν τόξα. Η στέγη στο μεσαίο κλίτος είναι δίκλινη και στα πλαϊνά μονόκλινη.

Ο Ιερός Ναός της Παναγίας Σταυροφόρων χτίστηκε το 1205 µ.χ. από τους Σταυροφόρους γι' αυτό και η oνoµασία. Κτίστηκε σύμφωνα µε τις υπάρχουσες πληροφορίες πάνω στα ερείπια παλαιότερου ναού ο ο ποίος και είχε κτισθεί στο όνομα της Παναγίας τον 8ο ή 9ο µ.χ. αιώνα όπου σύμφωνα µε την παράδοση εκκλησιαζόταν οι στρατιώτες του Νικηφόρου Φωκά όταν ήλθαν από το Βυζάντιο και απελευθέρωσαν την Κρήτη από τους Άραβες (Σαρακηνούς). 

Η βασιλική αυτή λειτουργούσε σαν καθολικός ναός σε όλη την διάρκεια της Ενετοκρατίας και από τον 14ο αιώνα αναφέρεται ως Παναγία των Σταυροφόρων.

Μετά την παράδοση του Ηρακλείου από τους Ενετούς στους Τούρκους το φθινόπωρο του 1669 και αμέσως τα πρώτα χρόνια της Τουρκοκρατίας µετεβλήθει σε τζαµί και αφιερώθηκε εις τον Αγκεµπούτ πασά του Χουσκιαλή. 

Μετά την αναχώρηση των Τούρκων οπό το Ηράκλειο οι χριστιανοί της πόλεως που ήξεραν ότι πριν το τζαµί αuτό ήτο. εκκλησία και επειδή µμέσα στο Ιερό υπήρχε ένα µμικρό τµήµα τοιχογραφίας όπου απεικoνίζετo ο Άγιος Μάρκος, υπέθεσαν ότι ο Ναός αυτός ήταν του Aγioυ Μάρκου και Tον ονόμασαν Αγ. Μάρκον.

Έτσι τον ήξεραν οι Ηρακλειώτες μέχρι το 1955 όποτε άρχισαν οι ενέργειες για την αναστύλωση του. Η ονοµασiα Παναγία Σταυροφόρων, αναφέρεται στο βιβλίο του Ιταλού αρχαιολόγου Γκερόλα ο οποίος στις αρχές του αιώνα απεστάλη από το Ενετικό Ινστιτούτο, Γραµµάτων και Τεχνών για να µμελετήσει τα σωζόµενα μεσαιωνικά µνηµεία της Κρήτης. 

Έτσι το φθινόπωρο του 1954 άρχισε να αναπτύσσεται η ιδέα αναστυλώσεως του Ναού, µε την πρωτοβουλία του τότε Μητροπολίτου Κρήτης Ευγενίου και συµµετοχή παραγόντων της πόλεως ήτοι της Εφορίας Bυζαvτινών αρχαιοτήτων και άλλων. 

Το ταμείο αρχαιολογικών απαλλοτριώσεων ενέκρινε την αγορά και ζήτησε την έγκριση της αναστυλώσεως του από το αρμόδιο αρχαιολογικό συμβούλιο.

Την 9-7-1961. έγινε αγιασμός στα ερείπια του Ναού και αφού συνεστήθη σωματείο µε την επωνυμία Σύλλογος Αναστυλώσεως Παναγίας Σταυρoφόρων".

Στις 25 Μαpτίoυ 1962 και ενώ ο Ναός ήταν ακόμα ασκεπής έγινε η πρώτη ορθόδοξη θεία λειτουργία.

Τον Ιούνιο του 1971 και αφού όλα ήταν έτοιμα έγιναν τα εγκαίνια από τον αείμνηστο Aρχιεπίσκοπο Κρήτης Ευγένιο στο όνομα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου

 

ΚΡΗΤΗ ΠΟΛΕΙΣ ΚΑΙ ΧΩΡΙΑ kritipoliskaixoria

Η Κρήτη στο ίντερνετ με πλούσιο φωτογραφικό υλικό, πολιτιστικά, λαογραφικά νέα και ιστορικά στοιχεία, Αφιερώματα αε πόλεις και χωριά της Κρήτης, αρχαιολογικούς χώρους, θρησκευτικά μνημεία, και Ανθρώπους