Τα Τελεφερίκ Λυκαβηττού και της Πάρνηθας

  Το εναέριο Τελεφερίκ (όνομα που προκύπτει από τη γαλλική του ονομασία téléphérique) είναι ένα σύστημα μεταφοράς το οποίο χρησιμοποιεί βαγόνια τα οποία κρέμονται με τροχούς από ένα ή δύο σταθερά καλώδια στηριγμένα σε πυλώνες, ενώ ένα τρίτο καλώδιο τα κινεί.

 Τα σταθερά καλώδια λέγονται καλώδια τροχιάς, είναι συνδεδεμένα σταθερά με τους πυλώνες και προσφέρουν την στήριξη στη καμπίνα, ενώ το τρίτο καλώδιο, το οποίο είναι συνδεδεμένο σταθερά με την καμπίνα, προσφέρει την κίνηση, κινούμενο το ίδιο από έναν ηλεκτρικό κινητήρα. 

Τα τελεφερίκ είναι κατασκευασμένα έτσι ώστε να κινούνται μπρος-πίσω ανάμεσα σε δύο τερματικούς σταθμούς ανάλογα με την φορά που κινείται το καλώδιο κίνησης.

Υπάρχουν διάφοροι τύποι τελεφερίκ. Ένας τύπος είναι τα τελεφερίκ που αποτελούνται από αυτοκινούμενα βαγόνια, όπου κάθε βαγόνι έχει δικό του ηλεκτροκινητήρα. Άλλος τύπος είναι τα τελεφερίκ αποτελούμενα από βαγόνια που κινούνται αντίθετα, σε δυο κατευθύνσεις, έτσι ώστε όταν το ένα ανεβαίνει το άλλο κατεβαίνει. Σε αυτό τον τύπο, τα βαγόνια συναντιούνται πάντα στη μέση της διαδρομής.

Το τραμ είναι σύστημα μεταφοράς μικρών και μέσων αποστάσεων (μερικών χιλιομέτρων), με το οποίο όμως είναι δυνατή η υπερπήδηση μεγάλων εμποδίων, χαραδρών, ποταμών κ.τ.λ. όπως και η πρόσβαση σε απόκρημνες κορυφές και δύσβατες περιοχές.

Τα πρώτα πρωτόγονα τελεφερίκ γεφύρωναν χαράδρες ή ποταμούς κάνοντας χρήση σχοινιών πλεγμένων από φυτικές ίνες και απλών καλαθιών, και κινούνταν με τη χρήση της μυϊκής δύναμης των χεριών. Παρόμοια πρωτόγονα τελεφερίκ βρίσκονται ακόμα σε χρήση στην Ασία, την Αφρική και την Νότια Αμερική.

Κατά την διάρκεια της βιομηχανικής επανάστασης, η χρήση ατμομηχανών σαν κινητήρια δύναμη για τα τελεφερίκ μεταφοράς υλικών στα ορυχεία, ήταν το πρώτο μεγάλο βήμα για την δημιουργία δυνατών και μεγάλων τελεφερίκ. Η εξέλιξη των ατμομηχανών οδηγούσε για πάρα πολλά χρόνια και την εξέλιξη των τελεφερίκ. 

Το δεύτερο σημαντικό βήμα ήταν η δημιουργία και χρήση των πλεχτών συρματόσκοινων, τα οποία επέτρεψαν λόγω της μεγάλης τους αντοχής να γεφυρωθούν μεγάλες αποστάσεις, και έδωσαν στα τελεφερίκ τη δυνατότητα να ανυψώνουν και να μεταφέρουν μεγάλα φορτία.

Το πρώτο σύγχρονο τελεφερίκ κατασκευάστηκε το 1644 από τον Άνταμ Βίμπε και χρησιμοποιούταν για να μεταφέρει λάσπη σε αμυντικά έργα. Άλλα συστήματα κατασκευάστηκαν στα 1860 από τους Χόντζσον και Χάλιντεϊ (Hallidae) σε ορυχεία της Αμερικής.

 Χρησιμοποιήθηκαν πάρα πολύ και χρησιμοποιούνται και σήμερα για να μεταφέρουν ορυκτά από ορυχεία σε δυσπρόσιτες περιοχές σε μεγάλο υψόμετρο σε σταθμούς επεξεργασίας ή σταθμούς μεταφοράς. 

Κατασκευάστηκαν συνολικά περισσότερα από 1.000 συστήματα και κάποια λειτουργούν ακόμη. Μετά το 1920 και την άνοδο της μεσαίας τάξης, τα τελεφερίκ έγιναν ιδιαίτερα δημοφιλή στα χιονοδρομικά κέντρα των Άλπεων. Σε σύγκριση με τον οδοντωτό σιδηρόδρομο ήταν φθηνότερο στην κατασκευή και λειτουργία και έδινε πρόσβαση σε απάτητες περιοχές. 

Μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο κατασκευάστηκαν εκατοντάδες συστήματα τελεφερίκ σε όλο τον κόσμο. Χαρακτηριστικό είναι το τελεφερίκ στην Κόστα Ρίκα το οποίο μεταφέρει τουρίστες πάνω από την ζούγκλα, και το τελεφερίκ του Μανχάταν στην Νέα Υόρκη το οποίο έχει μεταφέρει πάνω από 26.000.000 επιβάτες. Στην Ελλάδα γνωστό είναι το τελεφερίκ της Πάρνηθας, που αποτελεί τρόπο πρόσβασης στο καζίνο που βρίσκεται εκεί.

Η λειτουργία του τελεφερίκ βασίζεται σε πολύ απλές αρχές. Όλο το σύστημα έχει ένα σταθμό εκκίνησης και έναν προορισμού. Επειδή η λειτουργία του είναι κυκλική, σταθμός εκκίνησης ορίζεται ο σταθμός που βρίσκεται χαμηλότερα, και σταθμός προορισμού αυτός που βρίσκεται στην κορυφή της διαδρομής. Ενδιάμεσα είναι τοποθετημένοι πυλώνες, ανάλογα με την απόσταση και το υψόμετρο που πρέπει να καλύψει το τελεφερίκ. 

Στους δύο σταθμούς υπάρχουν αντίστοιχα μεγάλοι συγχρονισμένοι κινητήρες οι οποίοι προωθούν το συρματόσκοινο κίνησης. Ανάμεσα στους σταθμούς και επάνω στους πυλώνες υπάρχουν τα ράουλα – οδηγοί οι οποίοι φροντίζουν για τη σταθερότητα του καλωδίου κίνησης και στηρίζουν τα καλώδια τροχιάς.

Το Γαλλικό τελεφερίκ στο Εγκύγ ντυ Μιντί (Aiguille du Midi), που κρατάει το ρεκόρ κάθετης αναρρίχησης καθώς ανεβαίνει από τα 1.035 στα 3.842 μέτρα, έχει δύο σκέλη: Το πρώτο από το Σαμονί στο Πλαν ντε λ'Εγκύγ (Plan de l’Aiguille) στα 2.317 μέτρα και από εκεί κατευθείαν στην κορυφή χωρίς να παρεμβάλλεται άλλος Πυλώνας Στήριξης.

Οι κινητήρες για τα τελεφερίκ σήμερα είναι σχεδόν αποκλειστικά ηλεκτροκινητήρες, οι οποίοι αντικατέστησαν τους πετρελαιοκινητήρες των αρχών του αιώνα και τις ατμομηχανές της πρώτης εποχής.

Η χρησιμότητα του Τελεφερίκ

Η ανακάλυψη του τελεφερίκ στους αρχαίους χρόνους έδωσε τη δυνατότητα στον άνθρωπο να μεταφέρει βαριά αντικείμενα σε μεγάλα ύψη, ανθρώπους πάνω από ποτάμια και μεγάλα εμπόδια. Μεγάλες δημιουργίες του ανθρώπου οφείλουν την κατασκευή τους στη χρήση του τελεφερίκ. 

Στη διάρκεια της βιομηχανικής επανάστασης οι ατμομηχανές έκαναν το τελεφερίκ έναν από τους βασικούς μεταφορείς πρώτων υλών από και προς δύσβατα μέρη. Σήμερα εκτός από κάποια ορυχεία που χρησιμοποιούν ακόμα τελεφερίκ για να κατεβάζουν τα ορυκτά και υλοτομικές επιχειρήσεις που το χρησιμοποιούν για να κατεβάζουν κορμούς δέντρων από τις πλαγιές των βουνών, το τελεφερίκ χρησιμοποιείται σχεδόν αποκλειστικά από την τουριστική βιομηχανία για τη μεταφορά τουριστών σε αξιοθέατα, σε ψηλά βουνά και χιονοδρομικά κέντρα.

Η οικονομική συνεισφορά του τελεφερίκ για τις μικρές ορεινές κοινότητες που χάρη σ’ αυτό γίνονται πόλος έλξης χιλιάδων τουριστών δημιουργώντας μια σημαντική τοπική αγορά με προϊόντα και υπηρεσίες είναι μεγάλη. 

Επίσης είναι σημαντική η οικονομική συνεισφορά του στη βιομηχανία εξόρυξης και υλοτομίας διότι καθιστά προσιτά σημεία τα οποία χωρίς αυτό θα ήταν απρόσιτα ή ασύμφορα για εκμετάλλευση.

Η οικολογική επιβάρυνση που προκαλεί το τελεφερίκ είναι μεγάλη στα τουριστικά κέντρα, καθώς καταστρέφει τη φυσική εικόνα των βουνών και επιτρέπει την πρόσβαση μεγάλων αριθμών τουριστών σε προηγουμένως απρόσιτες πλαγιές. Όμως σαν μέσο μεταφοράς είναι απόλυτα οικολογικό, γιατί δεν επιβαρύνει με ρύπους το περιβάλλον και είναι εντελώς αθόρυβο.

Το Τελεφερίκ Λυκαβηττού (αναφερόμενο παλαιότερα επισήμως ως «σχοινοκίνητος σιδηρόδρομος» του Λυκαβηττού) είναι επίγειο καλωδιοκίνητο σιδηροδρομικό μέσο με μεγάλη κλίση, που συνδέει το Κολωνάκι με την κορυφή του Λυκαβηττού.

Κατασκευάστηκε από τον Ε.Ο.Τ. τη δεκαετία του 1960. Εγκαινιάστηκε στις 18 Απριλίου 1965, ενώ η λειτουργία του ξεκίνησε την επόμενη μέρα. Από το Δεκέμβριο του 2012, ο χώρος του τελεφερίκ αναπλάστηκε από μια ομάδα Ελλήνων και διεθνών δημιουργών (Jeff Van Dyck, Τάσος Μπουλμέτης, κ.ά.) με τη χρήση βίντεο, κολάζ, φωτιστικών εφέ και ζωγραφικής αναμόρφωσης. 

Η ανάπλαση έγινε με την υποστήριξη του Οίκου Μεταξά. Η αφετηρία του βρίσκεται στη συμβολή των οδών Πλουτάρχου και Αριστίππου και το τέρμα του στο παρεκκλήσι του Αγίου Γεωργίου (στην κορυφή του λόφου). Έχει δυο βαγόνια και μπορεί να μεταφέρει 34 άτομα σε κάθε βαγόνι. 

Η γραμμή του είναι μονή, ενώ στο μέσον της διαδρομής υπάρχει πλάτωμα στο οποίο διασταυρώνονται το ανερχόμενο και το κατερχόμενο όχημα. 

Η συχνότητα των δρομολογίων είναι ανά ημίωρο από τις 9 το πρωί ως τις 2.30 τα ξημερώματα και στις ώρες αιχμής ανά δεκάλεπτο.

Το 2002 έγινε μια σημαντική ανακαίνιση στο τροχαίο υλικό, αφού ανακατασκευάστηκαν τα δύο βαγόνια από την εταιρία «Αμαξώματα Τσώκος» στη Λιβαδειά. 

Το μήκος της γραμμής του τελεφερίκ Λυκαβηττού είναι 210 μέτρα και έχει κλίση 28 μοιρών. Η πρόσβαση στο τελεφερίκ γίνεται μέσω της στάσης "4η Λυκαβηττού" της λεωφορειακής γραμμής 060.

Υπήρξε σχεδιασμός ώστε ο σιδηρόδρομος να φθάσει στην στάση 4η Λυκαβηττού, στη διασταύρωση Πλουτάρχου με Κλεομένους, ωστόσο υπήρξαν αντιδράσεις των περίοικων που ανέστειλαν το εγχείρημα

Το Τελεφερίκ της Πάρνηθας (το οποίο και βρίσκεται στο ομώνυμο όρος) είναι ο διάδοχος ενός εναέριου τραμ που κατασκευάστηκε τη δεκαετία του 1970 για να εξυπηρετεί το Καζίνο της Πάρνηθας, το πιο δημοφιλές καζίνο στην περιοχή της Αθήνας, που βρίσκεται σε μια από τις κορυφές της Πάρνηθας .

 Επίσης, ήταν συνηθισμένος τρόπος για τους Αθηναίους να φτάνουν στην κορυφή για οικογενειακές ημερήσιες εκδρομές, μια δημοφιλής συνήθεια ακόμα και σήμερα.

Ωστόσο, από τον Απρίλιο του 2006, δρομολογήθηκε νεόδμητο ανεφοδιασμό, σε αντικατάσταση του παλαιότερου, και συνεχίζει να εξυπηρετεί τους προηγούμενους σκοπούς του. 

Σημειώστε ότι δεν επρόκειτο μόνο για ανακαίνιση, αλλά για πλήρη κατασκευή στον χώρο που κάποτε ήταν η παλαιότερη εγκατάσταση τροφοδοσίας.

Στοιχεία για το παλιό εναέριο τραμ του Καζίνο της Πάρνηθας

Έτος Κατασκευής: 1972

Μήκος γραμμής: 1.690 μέτρα (~5.545 πόδια)

Μέση κλίση : 20 μοίρες (36%)

Τελεφερίκ Πάρνηθας από εσωτερική άποψη (Μάρτιος 2019)

Μέγιστη. Ταχύτητα : 7,0 Κυρία

Αριθμός αυτοκινήτων: 2

Χωρητικότητα Αυτοκινήτων: 30 επιβάτες

Σύνολο Μέγ. Δυνατότητα μεταφοράς: 280 επιβάτες/ώρα

Μαέστροι: 3

Κινητήρες: 1 x 194 kW (1 x 260 PS)

Κατασκευαστής: Habbeger AG

Στοιχεία για το νέο τελεφερίκ του Καζίνου της Πάρνηθας

Έτος Κατασκευής: 2004

Καλώδια του Τελεφερίκ Πάρνηθας (Απρίλιος 2006)

Μήκος γραμμής: 1.595 μέτρα (~5.233 πόδια)

Μέση κλίση : 20 μοίρες (36%)

Μέγιστη. Ταχύτητα : 6,0 m/s (~22 km/h)

Αριθμός αυτοκινήτων: 24 (21 σε δημόσια χρήση, 2 για VIP προσωπικότητες, 1 για συντήρηση γραμμής)

Χωρητικότητα δημοσίων αυτοκινήτων: 20 θέσεις/αυτοκίνητο

Χωρητικότητα VIP αυτοκινήτων: 6 θέσεις/αυτοκίνητο

Σύνολο Μέγ. Δυνατότητα μεταφοράς: 2.000 επιβάτες/ώρα

Μαέστροι: 3

Κινητήρες: 2 x 411 kW (2 x 559 PS)

Χρόνος μεταφοράς: ~5 λεπτά

Όριο ταχύτητας ανέμου: 120 km/h

Συνολικό Κόστος: ~12 εκατ. ευρώ

Κατασκευαστής: Doppelmayr Seilbahnen SA

ΚΡΗΤΗ ΠΟΛΕΙΣ ΚΑΙ ΧΩΡΙΑ kritipoliskaixoria

Η Κρήτη στο ίντερνετ με πλούσιο φωτογραφικό υλικό, πολιτιστικά, λαογραφικά νέα και ιστορικά στοιχεία, Αφιερώματα αε πόλεις και χωριά της Κρήτης, αρχαιολογικούς χώρους, θρησκευτικά μνημεία, και Ανθρώπους