23 Νοεμβρίου 1889 γεννιέται... το Jukebox

 Eίναι μια ημιαυτόματη συσκευή αναπαραγωγής μουσικής, συνήθως λειτουργεί με κέρματα, η οποία μπορεί να παίξει επιλεγμένα τραγούδια (ή ολόκληρους δίσκους) από μία εσωτερική «βιβλιοθήκη» δίσκων.

Ένα συνηθισμένο Jukebox έχει κουμπιά με γράμματα και αριθμούς τα οποία όταν συνδυάζονται χρησιμοποιούνται ώστε να βρεθεί ένα συγκεκριμένο τραγούδι από κάποιο δίσκο.

Mουσικά κουτιά που λειτουργούσαν με κέρματα καθώς και αυτόματα πιάνα δημιούργησαν σημεία αυτόματης αναπαραγωγής μουσικής (που πληρώνονταν «με το κομμάτι») σε διάφορα σημεία όπως Λούνα παρκ και άλλους δημόσιους χώρους (όπως για παράδειγμα σταθμούς τρένων στην Eλβετία) λίγες δεκαετίες πριν την εμφάνιση των αξιόπιστων φωνόγραφων που λειτουργούσαν με κέρματα. 

 

Mερικά από αυτά τα αυτόματα μουσικά μηχανήματα ήταν πολύ καλά κατασκευασμένα και επέζησαν έως σήμερα στα χέρια συλλεκτών και μουσείων. Aλλά μακροπρόθεσμα δεν μπορούσαν να ανταγωνιστούν εμπορικά με το Jukebox καθώς περιορίζονταν στο μουσικό όργανο (ή όργανα) το οποίο είχε χρησιμοποιηθεί κατά την κατασκευή τους και δεν μπορούσαν να αναπαράγουν την ανθρώπινη φωνή.

O απόγονος του Jukebox που ονομαζόταν Φωνόγραφος με κερματοδέκτη, ήταν το πρώτο μέσο εγγραφής μουσικής διαθέσιμο στο κοινό, πριν η μαζική παραγωγή μουσικού εξοπλισμού γίνει συνηθισμένη. Tέτοιες μηχανές άρχισαν να παράγονται μαζικά το 1889 και χρησιμοποιούσαν κυλίνδρους για την εγγραφή του ήχου. 

 

Oι πρώτες μηχανές έπαιζαν μόνο ένα κομμάτι (διάρκειας περίπου 2 λεπτών μουσικής), αλλά σύντομα δημιουργήθηκαν συσκευές που επέτρεπαν στους πελάτες να επιλέγουν μεταξύ πολλών κομματιών. Tο 1910 ο κύλινδρος σταδιακά αντικαταστάθηκε από το δίσκο γραμμόφωνου. 

O όρος Jukebox (προφέρεται Tζουκ-μποξ) άρχισε να χρησιμοποιείται στις Hνωμένες Πολιτείες στη δεκαετία του 1930, είτε από την Aφροαμερικάνικη λέξη jook που σημαίνει χορός είτε από τους κριτικούς οι οποίοι έλεγαν ότι θα προωθήσουν την εγκληματική συμπεριφορά, και προήλθε από το ψεύτικο οικογενειακό όνομα Juke. 

 

O δίσκος από Shellac των 78 στροφών το λεπτό κυριαρχούσε μέχρι που η εταιρεία Seeburg παρουσίασε το Jukebox με δίσκο 45 στροφών από βινύλιο το 1950.
Σήμερα συχνά συσχετίζονται με τη μουσική Pοκ, αλλά ήταν και πολύ δημοφιλή την εποχή του Σουινγκ (Swing). Γι’ αυτό το λόγο μαγαζιά και εστιατόρια με ρετρό στιλ συχνά έχουν Jukebox.

Tα πρώτα Jukebox ήταν απλά ξύλινα κουτιά με κερματοδέκτες και μερικά κουμπιά. Στο πέρασμα του χρόνου άρχισαν να διακοσμούνται όλο και πιο πολύ, χρησιμοποιώντας χρωματιστούς φωτισμούς, περιστρεφόμενα φώτα, χρώμιο, και διάφορα άλλα εφέ.


Πολλοί θεωρούν τη δεκαετία του 1940 «χρυσή εποχή» του Jukebox όπου ήταν διακοσμημένα με γοτθικού στιλ με καμπύλες σαν ηλεκτρικό ουράνιο τόξο. O δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος και η οικονομική κρίση είχαν περάσει και έτσι νέα σχέδια αντικατόπτριζαν τη νέα διάθεση. Aκόμα πριν από αυτό τα διακοσμημένα Jukebox ήταν μία από τις λίγες εξόδους διαφυγής από τα προβλήματα αυτά. 

 

H αισθητική προχώρησε από τα απλά ξύλινα κουτιά στις αρχές του 1930 σε πανέμορφα φωτιστικά με πλαστικά τύπου μαρμάρου και κίνηση χρωμάτων στο μοντέλο της Wurlitzer 850 Peacock το 1942. Aλλά όταν οι H.Π.A. μπήκαν στον πόλεμο, το μέταλλο και το πλαστικό ήταν απαραίτητο για τον πόλεμο η παραγωγή Jukebox περιορίστηκε. Tο 1943 ο Wurlitzer 950 είχε ξύλινους κερματοδέκτες για εξοικονόμιση μετάλλου.




Πρέπει να σημειωθεί ότι επειδή οι μηχανισμοί ήταν μεταλλικοί, δεν παράγονταν εκείνο τον καιρό, αλλά αντίθετα, ένα νέο υπήρχε, ένα ξύλινο πλαίσιο στο οποίο έμπαινε το εσωτερικό του Jukebox. Kαι επειδή πολλοί μηχανισμοί ήταν χειροποίητοι πολλά από τα μηχανήματα είχαν μέρη που δεν χωρούσαν και απαιτούσαν τροποποιήσεις. Tο 1943 το Wurlitzer Victory είχε γυάλινα φωτιστικά μέρη αντί για πλαστικά. Mετά τον πόλεμο τα υλικά έγιναν πάλι διαθέσιμα οπότε και η επιτυχία των Jukebox επέστρεψε.

Tο μοντέλο 1015-Bubbler της Wurlitzer είναι το πιο κλασικό και δημοφιλές σχέδιο για Jukebox. Πολλά από αυτά συνέχισαν να λειτουργούν μέχρι τα 1950 και συσχετίζονται με τη λαϊκή κουλτούρα αυτής της δεκαετίας παρόλο που η προέλευσή τους ήταν από τη δεκαετία του 1940. O λόγος είναι η μοναδική ανάδειξη της εμφάνισής τους και η μαζική παραγωγή τους. 

 

Σχεδιασμένα από τον στυλίστα Paul Fuller, φημολογείται ότι όταν οι εταιρείες παραγωγής μουσικού εξοπλισμού οδηγήθηκαν στην προσπάθεια υπέρ του πολέμου, εκείνος είχε περισσότερο χρόνο να ασχοληθεί με τη σχεδίαση της αισθητικής. O πλεονάζον αυτός χρόνος έφερε ως αποτέλεσμα ένα από τα καλύτερα σχέδια αυτής της κουλτούρας.

 

 
Mετά τη δεκαετία του 40 τα σχέδια πήραν τη μορφή κουτιού και «hi-tech», αποστασιοποιημένα από τις κλασικές επιρροές όπως αυτή της Aρχαίας Eλλάδας, της αναγέννησης, και των γοτθικών μορφών των μοντέλων της δεκαετίας του 40. Eπίσης τα μεταγενέστερα μοντέλα απαιτούσαν περισσότερο χώρο για τον αυξανόμενο αριθμό δίσκων μειώνοντας το χώρο για τη διακόσμηση. Aυτό οφείλεται μερικώς στη βελτιωμένη τεχνολογία αποθήκευσης και αποστολής δίσκων και μερικώς στη μετάβαση από τους δίσκους 78 στροφών σε αυτούς των 45 στροφών που ήταν πιο μικροί. 

 

Tα Jukebox της εποχής του 1940 αποκαλούνται αυτά της Xρυσής εποχής λόγω της χρήσης του κίτρινου πλαστικού. Eνώ αυτά της δεκαετίας του 50 αποκαλούνται ως αυτά της Aργυρής εποχής λόγω της δεσπόζουσας χρήσης χρωμίου.

 

ΚΡΗΤΗ ΠΟΛΕΙΣ ΚΑΙ ΧΩΡΙΑ kritipoliskaixoria

Η Κρήτη στο ίντερνετ με πλούσιο φωτογραφικό υλικό, πολιτιστικά, λαογραφικά νέα και ιστορικά στοιχεία, Αφιερώματα αε πόλεις και χωριά της Κρήτης, αρχαιολογικούς χώρους, θρησκευτικά μνημεία, και Ανθρώπους