Οι εργατικές κατοικίες στον δήμο Περιστερίου

 Οι εργατικές πολυκατοικίες μετά το 1954 οπότε και ιδρύθηκε ο Οργανισμός Εργατικής Κατοικίας ξερίζωσαν κόσμο από τα προσφυγικά κτίσματα, κατέστρεψαν γειτονιές, εργατικές συντεχνίες άλλαξαν τις σχέσεις των ανθρώπων στα προάστια της Αθήνας και όχι μόνο. Ρέντης, Νέα Φιλαδέλφεια, Ταύρος, Περιστέρι, Ηράκλειο αλλά και Πάτρα.

Όπως και να έχει, το κράτος κάποτε ένιωθε πως έπρεπε να προσφέρει στέγη στον εργαζόμενο, ακόμα και αν αυτή η τακτική εξυπηρετούσε κατά τη γνώμη πολλών, τα δικά του συμφέροντα. 

Παράδοξο για τη σημερινή εποχή, που δίνονται δάνεια για σπίτι αλλά το σύνηθες και σύμφωνα με τη μεταμνημονιακή πια λογική, είναι να βγαίνουν οι πολίτες στο δρόμο.

Ο κόσμος αλλάζει γρήγορα, σκεφτόμαστε περπατώντας στους προαυλίους χώρους των εργατικών κατοικιών στο Περιστέρι. Κάποτε τα κτίρια αυτά ήταν το καινούργιο, η καινοτομία και έφεραν την αλλαγή. Σήμερα, μπογιατισμένα και όσο το δυνατόν ανακαινισμένα από τους ιδιοκτήτες τους, ξεχωρίζουν στον αστικό ιστό σαν μνημεία μιας άλλης εποχής. 

Πολυκατοικίες από υλικά φθηνά, τα οικονομικά τότε δεν επέτρεπαν πολυτέλειες, η πολυτέλεια δεν ήταν και το ζητούμενο για τους κατοίκους των περιοχών όπου ανεγέρθησαν άλλωστε. Στο Περιστέρι τα κτίσματα είναι πολύ ψηλά συγκριτικά με εκείνα των άλλων προαστίων: μπορεί να φτάνουν ακόμα και τους δέκα ορόφους!

Γραμμές λιτές, σκυρόδεμα που δεν είναι σοβατισμένο και ομοιομορφία σε όλα τα οικοδομικά τετράγωνα. Ο μοντερνισμός ήρθε σχετικά αργά στη χώρα μας. Μαθαίνουμε πως οι εργατικές κατοικίες ακολουθούν σε γενικές γραμμές το σχεδιασμό του αρχιτέκτονα Άρη Κωνσταντινίδη και κατά περίπτωση υιοθετούν κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του τοπίου της κάθε περιοχής στην οποία χτίζονται. «Κριτικό τοπικισμό» ονόμαζε την τακτική αυτή ο διακεκριμένος αρχιτέκτονας.

Η αρχική λογική ήταν να μην μετατραπούν σε γκέτο οι νέες τότε γειτονιές που προέκυπταν από την ανέγερσή τους.

Οι εργατικές πολυκατοικίες του Περιστερίου όχι μόνο δε γκετοποιήθηκαν, αντιθέτως στις πυλωτές τους άνοιξαν καταστήματα και αναπτύχθηκε εμπορική δραστηριότητα. 

Ο μαρασμός της μικρομεσαίας επιχείρησης είναι εμφανής, το ζαχαροπλαστείο, το πρατήριο πουλερικών και αυγών, έχουν χρόνια τώρα κατεβάσει τα ρολά τους… μελαγχολία. Ευτυχώς που οι παρέες των πιτσιρικάδων που κάθονται στα παγκάκια των προαυλίων χώρων σου φτιάχνουν τη διάθεση θυμίζοντάς τους πως υπάρχει ζωή εδώ. 

Ο Άρης Κωνσταντινίδης ήθελε να υπάρχουν μεγάλοι υπαίθριοι χώροι, το κράτος όμως επεδίωκε- όπως πάντα- την εκμετάλλευση κάθε σπιθαμής γης πράγμα που οδήγησε ολόκληρη την Αθήνα σε μια ασφυκτική πυκνή οικιστική δόμηση.

Επιθυμία του ήταν να μπορεί ο κάθε ένοικος να περνά τον ελεύθερο χρόνο του έξω, πίστευε πως ο άνθρωπος της Μεσογείου είχε ανάγκη τον εξωτερικό χώρο και επέμεινε σε αυτό. Η διαφορετική του νοοτροπία ήταν και ο λόγος που παραιτήθηκε από τον οργανισμό. 

Επίσης σημαντική αξία του στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό ήταν να παραμένουν πάντα λιτές οι γραμμές, να μην υπάρχει το στοιχείο του εντυπωσιασμού, που θα συμβόλιζε την τάση για κρατική επιβολή στους πολίτες.

Όσο παράδοξο και αν φαίνεται, σε πολλές περιπτώσεις, σε κάποια σοβιετικά καθεστώτα ας πούμε, οι κατασκευές ήταν τόσο μεγάλες και επιβλητικές ώστε έμοιαζαν να υποτάσσουν όποιον κατοικούσε εκεί. 

Στην Ουκρανία κάποιες εργατικές κατοικίες είχαν ακόμα και κυκλικό σχήμα, με τον υπαίθριο χώρο στη μέση, αποκλεισμένο από τις υπόλοιπες γειτονιές, ακριβώς επειδή η πρόθεση ήταν να παραμείνει ο κόσμος συγκεντρωμένος και «ήσυχος» σε ένα μικρό κοινωνικό σχήμα που διαμόρφωνε ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός. Σαν να κλείνει τους κατοίκους σε μια μικρή φυλακή που τα έχει όλα…

Εδώ, στις εργατικές πολυκατοικίες της Ευαγγελιστρίας αλλά και του Αγίου Αντωνίου στο Περιστέρι, οι εξωτερικοί χώροι είναι αρκετά προσεγμένοι ενώ έχουν γίνει και έργα διαμόρφωσης των εξωτερικών χώρων. Η παρουσία των σταθμών του μετρό άλλωστε έδωσε την ευκαιρία για αναζωογόνηση και ανανέωση του τοπίου. Οι είσοδοι όμως και οι χώροι στις πυλωτές είναι βρώμικοι και εγκαταλελλειμένοι.

Οι εποχές αλλάζουν γρήγορα. Πολλές από τις εργατικές πολυκατοικίες σε διάφορες περιοχές της Αθήνας παρουσιάζουν φθορές, όπως είπαμε άλλωστε τα υλικά τους ήταν «φτωχά»… Κάποιες φορές γίνεται λόγος ακόμα και για αναστηλώσεις. 

Εδώ στο Περιστέρι οι «ρυτίδες» από το πέρασμα του χρόνου είναι εμφανείς αλλά σε γενικές γραμμές οι πολυκατοικίες είναι καλοσυντηρημένες. Πολλά από τα διαμερίσματα έχουν κληροδοτηθεί, άλλες οικογένειες αύξησαν το εισόδημά τους και έφυγαν, κάποια σπίτια νοικιάζονται σε Έλληνες ή μετανάστες.

Λίγο πριν τελειώσουμε τη βόλτα μας παρατηρούμε πως στα πάρκινγκ τα παρκαρισμένα αμάξια της εργατικής τάξης, παρά τη γενικότερη οικονομική ένδεια της χώρας, μόνο ταπεινά δεν είναι… Είπαμε, οι εποχές αλλάζουν.

Οι χαρακτηριστικές εργατικές πολυκατοικίες της περιοχής είναι από τα ψηλότερα κτίρια των δυτικών προαστίων και αν το Instagram game σας έχει urban διάθεση και αγάπη για την αρχιτεκτονική, τότε μια λήψη τους θα σας χαρίσει άπειρα likes. 

Χτίστηκαν στη θέση όπου βρίσκονταν οι τελευταίες προσφυγικές παράγκες στην Ευαγγελίστρια και στον Άγιο Αντώνιο και μέχρι σήμερα στεγάζουν οικογένειες Ελλήνων και μεταναστών. Σχεδόν πάντα θα βρείτε νεαρούς και νεαρές που μένουν σε αυτά τα διαμερίσματα να αράζουν με μπίρες στα παγκάκια που βρίσκονται λίγο πιο πέρα από τις πιλοτές τους

https://www.mybites.gr/

ΚΡΗΤΗ ΠΟΛΕΙΣ ΚΑΙ ΧΩΡΙΑ kritipoliskaixoria

Η Κρήτη στο ίντερνετ με πλούσιο φωτογραφικό υλικό, πολιτιστικά, λαογραφικά νέα και ιστορικά στοιχεία, Αφιερώματα αε πόλεις και χωριά της Κρήτης, αρχαιολογικούς χώρους, θρησκευτικά μνημεία, και Ανθρώπους